Panpinen ospitalea

Itziar Ituño

      Bada Lisboako Figueira plazan leku bitxi bat, benetan zirraragarria. 1830. urtean bedar denda bat zen hura. Carlota, hango ugazaba egunero jesartzen zen atarian eta umeentzako trapuzko panpinak josten pasatzen zituen orduak. Belaunaldiz belaunaldi ohitura joan zen ezartzen, bertokook panpinak josi eta jostailuak konpontzera hasi ziren dedikatzen. Egun atariko goialdean irakurri ahal da kartela: “Panpinen ospitalea” (Hospital de bonecas).

      Horko atea zeharkatu bezain laster azalean sentitu ahal da zelan milaka begi txiki iltzatzen diren zugan, egungo eta orain dela hamarkada batzuetako panpinenak. Apaletan, aulkietan jarrita, antigoaleko gurditxoetan edota armairuetako kristalen atzean daude, ondo jantzita, ondo orraztuta, txukun eta dirdiratsu, berriak balira legez, hor daude norbaiten zain egongo balira bezala.

      Ondo erreparatu ezkero aurpegi ezagunen bat deskubritzen dozu atzera bidaia hunkigarri batean haurtzaroraino eroaten zaituena.

      Aurrera jarraitu eta hurrengo gela. Hori bai triskantza, sarraskia… Hankatxoez beteriko kaxoiak, besotxoak saskietan, begi bako buruak apalategietan, koloretako begitxoez beteriko kristal poteak, panpina erreak, burusoilak, begi bakarrak, okertuak, tripak kanpoan dituztenak… Gerra bateko kanpaina ospitalearen aurresala emoten dau hark eta apurtxo bat aurrerago kirofanoa, artaziak, mailuak, orratzak eta firuak nonahi. Hemendik josi, hura pegatu, ulea ipini, begia kokatu, jantzi berri bat josi eta jantzi ostean gaixoa indarberriturik, berria balitz legez ateratzen dute handik. Bizitzan bezala.

      Panpinen aurpegiei erreparatuta esker oneko daudela irudituko zaizu. Eta ze kuriosoa gizakiok txikitatik panpinakaz jolasteko daukagun bultzada hori. Maitasun bultzada batzuetan, beste batzuetan bultzada krudela panpinari haginka eginez, hanka edo burua bere lekutik atara eta paretaren kontra botaz, jolasten, euren patuak asmatuz, manipulatuz jainko-jainkosa bagina legez. Gure antza daukien izakitxo horien jaun eta jabe.

      Ikaragarriena da pentsatzea ez ete garen geu be, panpinen moduen, jainko-jainkosa txiki eta bihurri batzuen esku kapritxosoen eskuetan izango.