“BUFFALO EXPRESS”EKO EDITORIALA,

1869, abuztuan, hegoaldeko beltz bat

bortxaketa bategatik lintxatu eta gero

inozentea zela hautemana izatearen gainean^[39]

      Ah, bada, oso gaizki, egia izateko! Dorpezia txiki bat justizia bere esku administratzen duen hegoaldeko jendaldearen aldetik, baina ez ezer hitzegitekorik. Errorez hildako “beltz bat” soilik, hori da dena. Izan ere, beren gogo gizatsuak tamalez afera honetan hain nahasiak zituzten zaldun arranditsu guztiak... “beltz bat”en zoritxarreko patuaz zaldun arranditsu bat pena dadin espero daitekeen bezain penaturik dira. Baina errakuntzak ezinbestez gertatuko dira jendaldeen ariketetan, are hobekien kontrolatu eta hautatutakoenetan ere, eta seguru asko ez dago arrazoirik hegoaldeko zaldunak alferrezko dolumenez kezka daitezen lantzean behin “beltz” inozente bat lantzean behin urkatu edo erre edo hilarteraino jipoitu soilik egiten den artean. Ze axola lau edo bost kasuetarik behin okerreko gizona lintxatzearen dorpezia ematen bada? Hori benetako argumentua bai al da emakumezko zuri irainduak mendekua aldarrikatzen duenean lege arruntaren formaltasun hotz eta geldoak digerituko ez duen hegoaldeko izpiritu prestuaren goresmen eta nagusigoaren, eta pasio fin gizabidetsuaren kontra? Kendu horrelako pentsamentu doilorrik hegotarren gogoetatik! Utz ezazue hori odol hotzezko zibilizazio yankeearen sentimentaltasun eta humanismoarentzat! Zer da “beltz” gutxi batzuren bizitza arraza harro eta sugarraren instintu oldarraren ondoan? Presta ezazu lokarria, beraz, oh, Memphis-ko gizabidea! Lakioa esteka ezazu; gerta itzazu zuzia eta piloak, edozein krimen kondenagarriren susmagarri daiteken hurrengo “beltz”arekin lana azkarra izan dadin! Mendeku bizkor bat eratsi egiozue, bihotz mazalak argitzen dituzten gogo prestuen betegarri, eta ondoren utz ezazue denborak eta ezusteak hauteman dezaten, inoiz hauteman badezate, ea erruduna zenetz!

39. Mark Twain: Social Critic.