Poesia kaiera
Poesia kaiera
Giorgos Seferis
itzulpena: Maite López Las Heras
2024, poesia
64 orrialde
978-84-19570-20-8
Giorgos Seferis
1900-1971
 
 

 

Bertso-lerro arrotz bati buruz

 

Eliri, 1931ko Eguberria

 

Zorionekoa Odiseoren bidaia egin duen hura.

Zorionekoa baldin eta abiatzerakoan amodio baten armadura gogor sentitu bazuen, bere gorputzean zabalduta, odola bor-borka duten zainak bezala.

 

Amodio bat erritmo hautsezinezkoa, musika bezain garaiezina, eta betierekoa

zeren jaio baitzen jaio ginenean eta, hiltzen garenean, bera hiltzen bada, ez dakigu ez guk ez beste inork.

 

Erregu diot jainkoari lagun nazan esaten, zorion handiko une batean, zein den amodio hau;

batzuetan erbesteak inguratuta hartzen dut atseden, eta bere zurrumurru urruna entzuten dut, ekaitz adierazezinarekin nahastu zen itsasoaren oihartzuna bezala.

 

Eta nire aurrean agertzen da, behin eta berriz, Odiseoren mamua, begiak gorrituta olatuen gatzagatik

eta etxeko epeltasunari darion kea eta atean zain zahartu zen bere zakurra berriro ikusteko irrika umoagatik.

 

Zutik dago, handi, bere bizar urdinduaren artean xuxurlaka, gure hizkuntzako hitzak, duela hiru mila urte esaten ziren moduan.

Sokek eta lemak babaturiko esku-ahur bat zabaltzen du, ipar-haize hotzak, bero kiskalgarriak eta elurrek belzturiko azalarekin.

 

Badirudi gure artetik kanporatu nahi dituela begi bakarrarekin ikusten duen Ziklope gizagaindikoa, entzuteak ahanztura sortzen dizuten Sirenak, Eszila eta Karibdis;

hainbeste munstro konplexu, ezen ez baitigute uzten aztertzen berau ere munduan arimarekin eta gorputzarekin borrokatu zen gizon bat zela.

 

Odiseo handia da; zurezko zaldia egiteko esan zuen hura, eta akaiarrek Troia irabazi zuten.

Begitantzen zait nik ere zurezko zaldi bat nola eraiki aholkatzera datorrela neure Troia irabazteko.

 

Zeren apalki eta lasaitasunez hitz egiten baitu, esfortzurik gabe, badirudi aitak bezala ezagutzen nauela

edo itsasgizon zahar batzuek bezala, ekaitzak zetozenean eta haizea zakartzen zenean, euren sareetan makurtuta,

 

errezitatzen zidatenak, umetan, Erotokritoren abestia, begiak malkotan;

orduan, ikaratzen nintzenean entzuterakoan ametsetan Aretiren zori txarra marmolezko mailak jaisten.

 

Mintzatzen zait zure ontziaren belak oroitzapenak puztuta sentitzearen nahigabe latzaz eta zure arima lema bilakatuta.

Eta bakarrik egotea, ilun gauaren erdian, eta jitoan, lastoa ezkaratzean nola.

 

Mintzatzen zait zure lagunak elementuengatik abailduta ikustearen mingostasunaz, sakabanaturik: banan-banan.

Eta zeinen bitxiki indarberritzen zaren hildakoekin hizketan, geratzen zaizkizun bizidunak dagoeneko aski ez direnean.

 

Mintzo da… Oraindik bere eskuak ikusten ditut, brankako maskaroia ondo zizelkaturik al zegoen egiaztatzen zekitenak,

niri oparitzen itsaso bare urdinxka neguaren bihotzean.

 

Πανω ςεναν ξενο στιχο

Εύτυχισμένος πού έκανε το ταξίδι τοΰ Όδυσσέα. / Εύτυχισμένος αν στο ξεκίνημα, ένιωθε γερή τήν αρματωσιά μιας άγάπης, απλωμένη μέσα στο κορμί του, σάν τις φλέβες δπου βουίζει το αίμα. // Μιας άγάπης μέ άκατέλυτο ρυθμό, άκατανίκητης σάν τή μουσική καί παντοτινής / γιατί γεννήθηκε δταν γεννηθήκαμε και σάν πεθαίνουμε, αν πεθαίνει, δέν το ξέρουμε ούτε εμείς ούτε άλλος κανείς. // Παρακαλώ τό θεό νά μέ συντρέξει νά πώ, σέ μιά στιγμή μεγάλης εύδαιμονίας, ποιά είναι αύτή ή άγάπη' / κάθομαι κάποτε τριγυρισμένος άπό τήν ξενιτιά, κι άκούω τό μακρινό βούισμά της, σάν τον άχό τής θάλασσας πού έσμιξε μέ τό άνεξήγητο δρολάπι. // Καί παρουσιάζεται μπροστά μου, πάλι καί πάλι, τό φάντασμα τοΰ Όδυσσέα, μέ μάτια κοκκινισμένα άπό τοΰ κυμάτου τήν άρμύρα / κι άπό τό μεστωμένο πόθο νά ξαναδεΐ τον καπνό πού βγαίνει άπό τή ζεστασιά τοΰ σπιτιοΰ του καί τό σκυλί του πού γέρασε προσμένοντας στή θύρα. // Στέκεται, μεγάλος, ψιθυρίζοντας άνάμεσα στ’ ασπρισμένα του γένια, λόγια της γλώσσας μας, δπως τη μιλούσαν πριν τρεις χιλιάδες χρόνια. / Απλώνει μιά παλάμη ροζιασμένη άπό τά σκοινιά καί τό δοιάκι, μέ δέρμα δουλεμένο άπό τό ξεροβόρι άπό την κάψα κι άπό τά χρόνια. // Θά ’λεγες πώς θέλει νά διώξει τον υπεράνθρωπο Κύκλωπα πού βλέπει μ’ ένα μάτι, τις Σειρήνες πού σάν τις άκούσεις ξεχνάς, τή Σκύλλα καί τή Χάρυβδη άπ’ άνάμεσό μαςˇ / τόσα περίπλοκα τέρατα, πού δε μας άφήνουν νά στοχαστούμε πώς ήταν κι αύτός ενας άνθρωπος πού πάλεψε μέσα στον κόσμο, μέ τήν ψυχή καί μέ τό σώμα. // Είναι ό μεγάλος ’Οδυσσέας’ εκείνος πού είπε νά γίνει τό ξύλινο άλογο καί οί Αχαιοί κερδίσανε τήν Τροία. / Φαντάζομαι πώς έρχεται νά μ’ άρμηνέψει πώς νά φτιάξω κι εγώ ένα ξύλινο άλογο γιά νά κερδίσω τή δική μου Τροία. // Γιατί μιλά ταπεινά καί μέ γαλήνη, χωρίς προσπάθεια, λές μέ γνωρίζει σάν πατέρας / είτε σάν κάτι γέρους θαλασσινούς, πού ακουμπισμένοι στά δίχτυα τους, τήν ώρα πού χειμώνιαζε καί θύμωνε ό άγέρας, // μου λέγανε, στά παιδικά μου χρόνια, τό τραγούδι τοΰ Έρωτόκριτου, μέ τά δάκρυα στά μάτια- / τότες πού τρόμαζα μέσα στον ύπνο μου άκούγόντας τήν άντίδικη μοίρα τής Αρετής νά κατεβαίνει τά μαρμαρένια σκαλοπάτια. // Μου λέει τό δύσκολο πόνο νά νιώθεις τά πανιά του καραβιού σου φουσκωμένα άπό τή θύμηση καί τήν ψυχή σου νά γίνεται τιμόνι. / Καί νά ’σαι μόνος, σκοτεινός μέσα στή νύχτα καί άκυβέρνητος σάν τ’άχερο στ’ άλώνι. // Τήν πίκρα νά βλέπεις τούς συντρόφους σου καταποντισμένους μέσα στά στοιχεία, σκορπισμένους: εναν-εναν. / Καί πόσο παράξενα άντρειεύεσαι μιλώντας μέ τούς πεθαμένους, δταν δε φτάνουν πιά οί ζωντανοί πού σου άπομέναν. // Μιλα... βλέπω άκόμη τά χέρια του πού ξέραν νά δοκιμάσουν αν ήταν καλά σκαλισμένη στήν πλώρη ή γοργόνα / νά μου χαρίζουν τήν άκύμαντη γαλάζια θάλασσα μέσα στήν καρδιά τοΰ χειμώνα.