Gasna

Lanetik tarrapataka haurrak besapean sartu bezain laster, usaiakoak egiteko artetik, irratia piztu nuen. Programa arrunt horietarik bat zen, noiz eta ere aktualitateko gaien inguruko tertuliak pasatzen baitituzte. Egun hartan Ipar Euskal Herriarentzako lurralde ezagupenaren gaia jorratzen zuten luze eta zabal, n-garren kapitulua, proiektu edulkoratu zenbaiten haritik.

        Belarri batez solasak entzuten nituela, haurrak utzi nituen, bata telebistaren aitzinean letargiko nahiz panpina armada baten borrokarako lerroak antolatzen, sukalderaino joan nintzen, hozkailura zuzen, ahamen zerbait kausituko nuelako esperantzan, afari ordu arte irauteko doia eginen zidakeena. Hortik zen gasna puska batek afera eginen zuelakoan, zaska batez xafla bat atera nion. Sentitu nintzen Itxaro Bordaren %100 basque eleberriko pertsonaiaren gisan, zeinek denbora akabatzen baitu gasna jaten, kolesterola tasa zapartaraztekotan, eta gogora jin zitzaidan ene aitaren gasna.

        Ondotik iragan nintzenez, bi egun lehenagotik galkatua zen garbigailua martxan ezarri nuen eta sukaldean finkatu barazki xuritzen. Irratiaren bolumena igo nuen, mekanikoki, aireratu solasek Kukulu gasnaren efektua, hau da nonbaitik jin ardi torropilo munstroen esnez osatu produktuarena, eragin zidaten.

        — Iparraldearentzat hitzordu ezin garrantzitsuagoak datoz, lehenik ezagupen instituzional batena eta horren haritik eskualdearen garapen ekonomiko eta sozialaren aldeko erabaki estrategikoetan esku hartzea.

        — Ezagupen hori, lurraldearena, alternatiba ona dea?

        — Egoerak eskura jartzen digun aukera da, hiru diputatuk, bi senatarik, hirurogeita hamazazpi auzapezek sostengatua, herri mugimendu eta eragileek adostua, eduki eta bide orri garbikoa...

        Mastekatzen nuen, ñaka-ñaka, ene etxe-gasna zatia. Azken denboretan etxe-gasna erosteko indar berezia egiten nuen, mahai azpian erreserbatzen diren horietarik erosiz, pertsona fidagarri eta adituentzat begiratuak, ez gaurko hotzaren eta garbitasunaren katearen arau guziei jarraikiz atondua segurki, baina espantagarria, ahotik ezin utzia, gustu deskribagaitzekoa. Normalki igandeetako apairu bukaeretan mahai erdian ezartzen dudana, bakoitzak bere aldi ganibet xorrotx batekin, bazterretik hasiz eta erdi-bihotzeraino iraganez atera diezaion xerra bat papera bezain fina, eta denbora hartuz eta preziatuz goza. Hala irakatsiak izan baikinen eta erritualak dastatzen ari ginenaren gustua hobetzen ere baitzuen, oroitzapenetakoari egite handiagoa emanez, haurtzaroaren samurtasunez jantziz. Gutxi hartuz, argia trebesean ikusteko gisa eta urritasun horretan probetxu gehiago ateraz.

        Luzaz jan izan ditut gasnak trumilka, zernahi eta edozein tranpakoak. Gure etxeko gasnen parekorik ez dut sekulan kausitu. Artetan, diru puska xahutu izan dut ustez balioko zuen zenbait ekoizpenen etxeratzeko; aitortzen dut noizean behin gertatu izan zaidala hurbileko zerbaiten atzematea, ordukoan kasu. Ahoraturik, gustua kasik-kasik berdina iritzi izan nien batzuei eta nire baitan barna inarrosi zituzten mila sentimendu: aita-amen larderia, gure bazterren ederra larrazkeneko eguzkitan, iraganeko bozak, seguritate eta betetasun sentimendua, iragankortasun larrigarria, haurrideen aingeru aurpegi ahaztezinak, naizena eta jada ez naizena, herria, lana, aldi eta egunen arabera baikorragoak edo ezkorragoak, niretzako egiak eta mundua halaber marrazten zizkidatenak.

        — Aita, emazu oraino kantua! Bai! Badakizu, olé olé!

        — Zuek ez dakizue engoitik?... Mesdames, voilà du bon fromage, voilà du bon fromage au lait, il est du pays de celui qui l'a fait!... Et celui qui l'a fait...

        — ...il est de mon village, alala, voilà... —aritzen ginen heiagoraka denak batera.

        Dena izanik ere, ez niezaioke gasna jateari utzi, naturaren kontra joatea bailitzateke; zaila bada ere pseudo-gasna industrial geza gusturik gabeko bekatu mortaletarik ahal bezain urrun egotea. Alta, hauek ere norbait biziraunarazten dukete.

        Ene gasna puskaren mastekatzea bukatzen nuela, sukalderaino heldu ziren irratiko emanaldiaren zenbait oihartzun eta nire baitaraturik berriz ere gogoratu zitzaidan lurralde istorio hori dena. Emankizuna bukatzear zen, ekimenaren hitzordua oroitaraziz. Lurralde proiektuaren sostengu plataforma mistoko bozeramailearen adierazpenak entzunarazi zituzten bukatzeko: euskaraz doblatu behar izan zituzten, programan ez zitekeelakoan doaike. Kontsentsu kontuak segur aski. Tira, detaileak. Babybel.

        — Le Pays Basque mérite une reconnaissance institutionnelle avec les moyens propres qui lui permettraient de faire face aux défis sociaux et économiques et d'assurer son développement mais aussi d'affirmer sa spécificité culturelle, notamment par le soutien à la culture locale, de surcroît si riche et dynamique, et la revitalisation de cette langue millénaire...

        Oskol hutsak, ele zuriz gainezka. Narkotiko purua. Askaritakoaren hondarra, ez zena ikaragarria baina bere afera ontsa bete zuena, berriz hozkailu apalean ezarririk nire egitekoetan segitu nuen.

        — Zatozte hona mahaiaren ezartzera!