Aurkibidea
Sarrera. Koldo Izagirre
Abendats
No, mi buen amigo, no! Muchas de estas ocurrencias de mi espíritu que te confío ni yo sé lo que quieren decir, o, por lo menos, soy yo quien no las sé. Hay alguien dentro de mí que me las dicta, que me las dice. Le obedezco y no me adentro a verle la cara ni a preguntarle por su nombre. Solo sé que si le viese la cara y si me dijese su nombre, me moriría yo para que viviese él.
Unamuno. II, 70. Vida de Don Quijote y Sancho
Abendats.
Eusko abendaren arnats.
Gizaldiaren muñorik muñoz
gure iraupenaren alatz.
Eusko bular bakoitzeko su ta laratz.
Arnats, alatz eta laratz.
Abendats.
Ikuseziña aizen arren
Aitoren
belaunekuok amak aurra lez somatzen
augu sabelaren sabel,
barren barren,
zain ta mami tauparazten.
Uka nai autenek ere
odolean aramate.
Gorrota auteken arren, etzegok
iri egiterik alde.
Joran urrunak baño arago
ta muin barrunak baño bertago,
gurekin augu, noranaibidez,
geu geran baño geurekinago:
eusko gogoaren gogo!
Unamunogan irritsa,
Uzkudunetan bortitza,
Xabiergan asekaitza,
Loyolagan etsikaitza,
ik garabilzkik t’ernaltzen gaituk
gizon ta eme,
euskotar seme
bakoitza.
Gizaldiz gizaldi zalko,
eusko lortze bakoitzeko
Abendats,
izadiaren sortze garbitik
atorkun azi aberats:
Bizkai menditan baño ’re geure
erraietan augu meatz.
Aitonen aitonen baratz;
amonen amonen ardatz.
Mariagora mariabera,
betirako ipar orratz.
Orratz, ardatz, baratz, meatz.
Abendats.
Kanpotarrek
etzekitek
ire berri.
—«Euskoterri
nork eusten ote edo zerk?»
—laborriz galdetzen ditek.
«Abendatsek! Abendatsek!»
Orreagatik Oriamendi ta Artxandaraño
gudurik gudu
mundua mundu
dediño
Basojaunaren irrintzi bera zebillek:
«Abendatsek! Abendatsek!»
Ez jakin ori Rolandek!...
Espiritu uts aiz, ez soñik,
Ez noizdanik, ez jauregi, ez izenik...
Izkutuago ta illezkorrago,
eztare etsaiek i iltzerik,
jazarka ala azi baizik.
Auñamendiko errege,
errege bezain iñude!
I bizi aizen bitarte,
biziko zaiguk enda re!
Au iltzekotan, lendanik
eu il bearko induteke!
Abendats,
Ats, Ats, Ats:
nork baña il tiroz egurats?
Aberri zuri gorri berdea
emazte duk, ire guna
arduru beti etzuna
ta azkenik gabe belaunik belaun
damaizkik seme trebeak,
batzuk jun ala besteak...
ta Sortaldetik Sarkalderako
ostadarrean Bakaldun,
ire erreñuak ezin etzanik ezagun.
Mendez mendeko maratonean
Olinpiade txapeldun
bakar bait ator ta oa. Bakar. Bak-aldun.
Abendats.
Eusko abendaren arnats.
Arnats, alatz, ardatz, laratz,
baratz, meatz, Ats. Ats. Ats.
Abendats. Abendats.
w1955