Hau ez da gerra bat
Hau ez da gerra bat
Mikel Ayllon
Azaleko irudia: Igor Arzuaga
Diseinua: Metrokoadroka
2024, antzerkia
126 orrialde
978-84-19570-22-2
Mikel Ayllon
1980, Laudio
 
 

 

3. BATAILA:

Granadekin jolasten galdu genituen atzamarrak

 

(Bihotz-taupadak neurtzen dituen ospitaleko makinaren zarata entzuten da. Pi. Pi. Pi. Zeruan islatzen dira makinaren grafikoak. Argi horrek argitzen du eszena. Makinaren zarata ez da isilduko bataila osoan, eta azkartu edo moteldu egingo da, eztabaidaren beroaren arabera.)

 

lei: Badakit zer esango zenidakeen.

 

(Bainuontzia beteta dago eta txorrota itxi du zanek. Apain-mahaira joan da eta ispiluaren gainean dagoen argia piztu du. Une horretan, leiren telebistan agertu da. Zuzeneko irudiak dira. zan komuneko ispiluaren aurrean dago, publikoari bizkarra emanda, baina haren aurpegia aurrez aurre ikusten da egongelako pantailan eta ispiluaren islan. leik ez du pantailara begiratzen.)

 

lei (beste norbaiten ahotsa imitatzen): Nik ez nuen gerra bat hasi nahi.

 

zan (ia aldi berean): Nik ez nuen gerra bat hasi nahi, Lei.

 

lei: Baina badakizu zer? Bakean bizitzeko ez da nahikoa gerra bat hasi nahi ez izatea. Ez da nahikoa, Zan. Ez da nahikoa isilik geratzea. Beste aldera begiratu eta hasperen egitea. Eta isilik geratzea.

 

(Isilunea.)

 

lei (beste norbaiten ahotsa imitatzen): Nik ez nuen gerra bat hasi nahi. Eta zuk...

 

zan (ia aldi berean): Nik ez nuen gerra bat hasi nahi. Eta zuk... zuk gerra bat hasi nahi duzu... beti.

 

lei: ...beti. Inoiz ez. Sekula. Beti. Beti. Beti. Horretarako irekitzen duzu ahoa. Eternitateak desarratzeko.

 

zan: Zuk gerra bat hasi nahi duzu beti. Beti, bai, beti. Ba al dakizu zergatik? Bai, badakizu zergatik. Ondotxo dakizu zergatik. Badakizu irabaziko duzula. Badakizu beti irabaziko duzula. Bataila guztiak irabaziko dituzula. Guztiak. Beti. Bataila guztiak irabaziko dituzu, gutxiago maite nauzulako.

 

lei: Ondo ematen dizu biktimaren paperak. Badakizu nola isildu. Isilune guztiak ez baitira berdinak. Zuk badakizu nola isildu, Zan. Pisu horrekin. Begi erori horiekin. Badakizu nola isildu, berriro hitz egiten duzunean, zure hitzek min handiagoa emateko.

 

zan: Min egin zenidan, Lei.

 

(leik hitz egiteko ahalegina egin du baina airea falta zaio. Ospitaleko makinaren zarata nola azkartzen den entzuten dugu. Tarte labur baten ondoren, makinaren zarata apaldu da eta aire apur bat berreskuratu du leik.)

 

lei: Zer egin behar dut nik orain? Nola azalduko diet hau guztiei? Nire amari. Zure aitari. Pentsatu al duzu? Axola al dizu?

 

zan: Zure. Nire. Zure. Nire.

 

lei: Zure lagunei. Nire lagunei. Zer pentsatuko dute? Zer esango dute?

 

zan: Nire. Zure. Nire. Zure.

 

lei: Lurrari su eman eta alde egin. Atzera ez begiratu. Hori maite duzu. Eta ez ni.

 

zan: Eta gu?

 

lei: Albo-kalteak, ezta? Nire ama. Zure aita. Nire lagunak. Zure lagunak. Albo-kalteak baino ez dira zuretzat, ezta? Ostegun gauetako ardoak nire lagunekin. Ostiraletako afariak zure lagunen apartamentuetan. Nire amari bisita egiteko paseoak larunbatetan. Igandeetako bazkariak zure aitaren etxean. Labearen usaina. Ogi egin berria. Joder. Ogi egin berria, Zan. Lur erreak dira orain. Albo- kalteak. Errautsak. Ez dira deus zuretzat.

 

zan: Nik erabili nuen “gu” lehenengo aldiz. Gu. Oraindik gogoratzen dut zure aurpegia. “Guk ez zaitugu sekula bakarrik utziko”. Banekien gezurra zela. “Guk ez zaitugu sekula bakarrik utziko”. Baina zure amari gustatu zitzaion.

 

lei: Ni ez naiz deus zuretzat.

 

zan: Zu. Ni. Zu. Ni. Gu. “Guk ez zaitugu sekula bakarrik utziko”. Zure begiradaren aho zorrotzarekin zeharkatu zenidan zintzurra. Giltzurrunean sartutako baioneta baten labana balitz bezala.

 

lei: Zuk ez nauzu ni maite. Aspaldi ez nauzula maite. Bizirautea maite duzu, ez ni. Zorte on horrekin.

 

zan: “Baioneta bat daukazu begietan” esan nizun. Zure amak barre egin zuen. “Guk ez zaitugu sekula bakarrik utziko”. Gustatu zitzaion. Burua lainotuta zeukan, baina ulertu zidan. Eta gustatu zitzaion. Zahar-etxean sartu zenuen lehen egunean izan zen. Gogoan duzu?

 

lei: Nire liburu guztiak eramango ditut. Nireak dira. Oparitu nizkizunak ere bai.

 

zan: Baina zuk bakarrik utzi zenuen. Ni baino ez nintzen joaten. Zahar-etxera. Zure ama bisitatzera. Larunbatero. Ni nintzen gure ordezkaria. Ni nintzen gu bakarra.

 

lei: Nire diruz erosten genuen guztia, Zan. Liburuak. Diskoak. Ardoak. Landareak. Janaria. Nire diruz. Tabernan lanean irabazten nuen diruarekin. Larunbatetan ere bai. Ama bisitatzeari utzi behar izan nion. Tabernan lan egiteko. Amari bisitatzeari utzi behar izan nion. Zuri jaten emateko.

 

zan: Akabo gu. Den-dena zuretzat. Nik ez dut zure ezer nahi, Lei. Akabo gu. Dena izan da beti zeurea. Nire kezkak ere zureak ziren. Zure taberna. Zure ama. Eduki nahi ez zenituen zure umeak. Dena zuretzat. Eraman oparitu nizun diskoa ere bai. Behin ere jarri ez zenuen dantzarako disko puta hori.

 

(leik harridura-keinu bat egin du eta disko-jogailuari begiratu dio.)

 

zan: Akordatu ere ez zara egiten nik oparitu nizula. Akordatu ere ez zara egiten zenbat maite zintudan. Horretaz bai ez zarela akordatzen.

 

lei: Aski da! Aski da! Ez dakit nor zaren. Aspaldi da ez dakidala nor zaren.

 

zan: Zeure buruari esango bazenizkio niri esaten dizkidazun gauzak, dagoeneko lokatzetan itota zeundeke.

 

lei: Ez zaitut ezagutzen, Zan. Ez dakit nor zaren. Ez dut zure ahotsa ezagutzen. Ez dakit zer esaten duzun. Telefonoan bilatu behar ditut zure mezu zaharrak. Han gorde nuen zure ahotsa. Traste zahar hori da orain nire memoria guztia.

 

(Telefonoaren erantzungailuaren botoiari sakatu dio leik.)

 

off: Bi mezu zahar dituzu. Lehen mezua. Duela 1 urte eta 0 egun.

 

(zanen ahotsaren antzeko ahots bat entzun da. Ez du ematen bera, baina grabazioa pixka bat distortsionatuta dago.)

 

zan (off): Kaixo, Lei. Gaur berandu iritsiko naiz etxera. Ez egon nire zain. Gabon.

 

off: Mezuaren amaiera. Sakatu 1 gordetzeko. Sakatu 2 ezabatzeko.

 

lei: Bi. Bi. Bi. Bi! Bi. Bi.

 

zan: Gau hartan ere ez nuen nahi, Lei.

 

(Makinaren zarata azkartu da eta airea falta zaio berriro leiri. Tarte bat beharko du berreskuratzeko.)

 

lei: Badakit zergatik ez zinen etxera etorri gau hartan. Gau hartan ere ez. Badakit non zeunden gau haietan. Badakit oraindik harekin egiten zenuela larrutan. Gau hartan. Gau hartan ere bai. Ez zenuen sekula utzi. Larrutan egiten zenuen oraindik harekin. Gure urteurrenean.

 

zan: Akordatzen zara, Lei. Ez dakit zergatik esaten duzun beti ez zarela akordatzen. Supermerkatuan ikusten gintuzun batera. Harekin nengoen, kontserben korridorean niregana hurbildu zinenean. Zu hurbildu zinen. Behin. Bitan. Hirutan. Zuregatik utzi nuen dena. Zurekin egoteko.

 

lei: Hari miazkatzen zenion sexua. Eta nire ondoan esnatzen zinen gero.

 

zan: Ez duzu akordatu nahi. Baina akordatzen zara. Euria zarra-zarra ari zuela autoan eman zenidan lehenengo musuaz. Zuregatik dena utziko nuela esan nizunean. Gero haren etxera igo nintzen. Eta dena utzi nuen zuregatik. Ez dakizu zenbat madarikatzen dudan egun hura.

 

lei: Ezin hobeto gogoratzen dut haren usaina zure ahoan.

 

zan: Detaile txikienaz ere akordatzen zara beti.

 

lei: Ukitzen ez ninduen zure ahoan. Miazkatzen ez ninduen zure mingainean.

 

zan: Min egin zenidan, Lei.

 

(Berriro azkartu da makina. Berriro airea faltan du leik.)

 

lei: Ezin hobeto gogoratzen dut haren usaina zure ahoan.

 

zan: Nazka ematen dit zure sexuak. Ahoan hartzen dudan bakoitzean oka egiteko gogoa disimulatu behar izaten dut.

 

lei: Haren usain sarkorra. Haren usain inbaditzailea. Haren usaina zure ahoan. Zure lepoan. Zure bularrean. Zure hanketan. Zure sexuan.

 

zan: Ez dut ezer sentitzen ukitzen nauzunean. Ez dut ezer sentitzen. Ez dut ezer sentitzen, nazka besterik. Nik hori esatea nahiz duzu, ezta? Ez dut ezer sentitzen.

 

lei: Eta hala ere. Hala ere saiatzen nintzen. Ni saiatzen nintzen.

 

zan: Ez nuen nahi.

 

lei: Badakit nahi zenuela.

 

zan: Ez dut nahi, Lei. Ez dut zure ondoan egon nahi. Ez dut nahi. Ez nauzu maite. Ez zara akordatzen inoiz maite ote ninduzun ere. Ez duzu akordatu nahi. Dena ahaztu nahi hori. Ez dakit nor zaren orain, Lei. Ez dakit. Eta hala ere. Hala ere saiatu naiz. Isildu naiz. Irentsi dut. Saiatu naiz. Gaur ere bai.

 

lei: Gaur ere bai?

 

zan (ia aldi berean): Gaur ere bai. Ez zara akordatzen zer egun den gaur. Ez zara akordatzen nola hasi zen hau guztia. Ez zara akordatzen maite ninduzula. Ez zara akordatzen dena utzi nuela zuregatik. Ez zara akordatzen min egin zenidala. Negar egin nuela. Isildu nintzela. Saiatu nintzela. Saiatzen naizela. Ez zara akordatzen. Ez zarela akordatzen esaten duzu. (Etena. Apain-mahaiko aulkian eseri da, etsita) Ez duzu gogoratzen?

 

lei (ia aldi berean): Ez dut gogoratzen.

 

zan: Ez duzu gogoratu nahi. Detaile txikienaz ere akordatzen zara beti. Gaur dantza egitera joan behar genuen. Gaur. Behingoz. Duela hamar urte eskatu zenidan. Gaur. Duela hamar urteko gaur hartan. Supermerkatuan. Niregana hurbildu zinen. Nirekin dantzatu nahi zenuela esan zenidan. Dantzatu. Han. Supermerkatuan. Kontserben korridorean. Tabernan egongo bagina bezala. Hamar urte, gaur. Ez genuen sekula dantzatu. Inoiz ez. Hasiera bat irudikatu nahi nuen gaur. Hildako hasiera bat. Hildako hasiera batez erdituko ginen. Gaur. Lehenengo aldiz dantzatu behar genuen gaur. Gogoratzen duzu?

 

(Isiltasuna. Bihotzaren erritmoa kontrolatzen duen makinaren zarata ere eten egin da une batez. Eta berriro hasi da martxan, bizitasunez.)

 

lei: Ez dut gogoratzen zergatik hasi zen hau guztia. Noiz. Zergatik.

 

zan: Zuk hasi duzu gerra hau. Eta ez duzu gogoratu nahi.

 

lei: Baina hau ez da gerra bat.

 

zan: Zenbatgarrena da, Lei?

 

lei: Ez dut gogoratzen, Zan.

 

zan: Ez duzu gogoratu nahi.

 

lei: Ez dut gogoratzen zergatik hasi zen hau. Noiz. Zergatik.

 

zan: Zurekin ezinezkoa da.

 

lei: Nahiago dut ez gogoratu. Min egiten du.

 

zan: Zuk hasi zenuen. Zuk hasi duzu gerra hau. Gogoratzen duzu?

 

lei: Azkena izango da.

 

zan (ia aldi berean): Azkena izan da, Lei. Azken gerra izan da.

 

(Ospitaleko makinaren zarata entzun daiteke oraindik, baina gero eta apalago, gero eta urrunago. Bat-batean, telefonoaren erantzungailua entzun da berriro. lei eta zan, biak harrituta geratu dira, gora begira, lei; behera, zan.)

 

off: Bigarren mezua. Duela 2 urte eta 0 egun.

 

zan (off): Lei, non zaude? Hartu telefonoa. Badakit hor zaudela. Joder. Hor zaude? Lei? Ez duzu etortzeko asmorik, ezta? Sinetsi nizun, Lei. Etorriko zinela. Bederatziak dira, Lei. Bederatziak. Non zaude? Hor zaude, ezta? Hartu telefonoa. Zergatik egiten didazu hau? Zortzietan geratuta geunden. Zergatik min hau?

            Ba al dakizu zer? Nazkatuta nagoela zurekin. Edozer gauza jartzen duzu beti gure aurretik. Zure lana, zure liburuak, zure atsedena, zure denbora, zure plazera. Eta zure gezurrak. Bai, Lei, zure gezurrak. Nazkatuta nago. Zer uste duzu, inozoa naizela? Ez dakidala? Zergatik ez didazu esan? Zergatik ez didazu inoiz esan? Zergatik, hainbeste denboraren ondoren. Hitz egin ahal genuen. Lagundu ahal zintudan. Zure amak esan dit, Lei. Zergatik ez zenidan zuk esan? Zergatik ez zenidan esan bortxatu zintuztela? Min handia zenuela? Zergatik ezkutatu didazu?

 

(Etena. zanen negar-zotin apal batzuk entzun dira erantzungailuan.)

 

            Sinetsi nizun, Lei. Gu biontzako gaua zela gaurkoa. Dantzatzera ere joango ginela. Dantzatzera. Zuk nahi zenuela. Nirekin geratu nahi zenuela betiko. Akabo bakoitza bere aldetik joateari. Proiektu komunak izango genituela. Zerumuga bat biontzat. Biontzat. Guretzat. Guretzat, Lei. Utziko zeniola zure buruarekin borrokatzeari. Eta nirekin. Bukatu zirela lubakiak. Joder, Lei. Joder. Zergatik min hau? Zergatik min hau niri?

            Akabo, Lei. Ez baduzu nirekin dantzatu nahi, beste norbaitekin joango naiz. Ez banauzu ni maite nahi, beste norbait maiteko dut. Ez baduzu nire ondoan egon nahi, beste norbaiten ondora joango naiz. Serio ari naiz, Lei. Eta zuk ere sufrituko duzu. Sikiera hori. Biok sufrituko dugu. “Gu” bat. “Gu” bat, azkenean. “Gu” bat, lokatzetan hondoratuta.

            Min handia egin didazu, Lei. Akabo. Azken gerra izan da.

 

off: Mezuaren amaiera. Sakatu 1, gordetzeko. Sakatu 2, ezabatzeko.

 

zan: Bi.

 

lei (aldi berean): Bat.

 

(Etena.)

 

zan: Azken gerra izan da, Lei.

 

lei: Baina hau ez da gerra /

 

zan: Gerra amaitu da.

 

(zanek ispilu gaineko argia itzali du eta leiren pantailatik desagertu da. Iluntasuna.)