BELLUM

nahi nituzke hankak sendo

nahi nituzke trebe eskuak

nahi nuke buru argia

saminezko eremuotan

eta ez al duk ezer esan behar odolaz?

dantzudanean

adibidez

eztanda Vic-en

tantaz tanta Lliça d'Amunt-en

errauts Ibarrangelun

Perpinyàko ziegatik elurra Canigù tontorrean

eta zenbat horrelako

nork berea

nork bereak

malkorik ez ordea

ikararik ez oraindik

eta ez al duk ezer esan behar odolaz?

dena ote zen zilegi?

eta ez al dut ezer esan behar malkoez?

zer esan lur agorra busti duten isurkiez

antzutasunaz emankortasunaz

epikarik gabe saldukeriarik gabe?

begiak ixten ditudanean

goiz urrun hartako irudia datorkit

zorroa bizkarrean

eskolarako aldapan gora

hormatzarrean

metraileta naif baten irudiaren ondoan

                        herri harmatua

                        inoiz ez

                        zanpatua

ikusi nuenekoa

eta ikasgelan

maisuaren errieta

hatxea zela-eta

den-dena

odoletan blai

malkotan blai

irribarreak ere blai

ez ei da aski ai

ez al duk baina

ezer esan behar isuritako odolaz?

ez al dut ezer esan behar

isuri ditugun malkoez?

isurarazi ditugunez?

erroia leihoan lez

beiran mokoka

kaxka-kaxka

garunean

temati

zain

damua

barkamena ere

egia bezain iraultzaileak

izan litezkeela jakinda

zerk eragozten dik?

hori bederen azal dezakek

zor diguk diok diek didak

damu damu damu damu

esan beharrik gabe bazekiagu

(hire gaztaro alferrik galduaz

hire gaztaro alferrik salduaz)

baina entzun nahi diagu

eta ondoren barkamena

odol odol odol odol

eta munduko malko guztiengatik ere

je ne répondrais que devant la justice du peuple basque

herria askatzen saiatzeagatik

herritarrak babesten saiatzeagatik

etsaiarenganako gorrotoagatik

torturak eta hilketak mendekatzeagatik

damua eta barkamena nahi al dituzue?

Garisoaineko baserrian errauts

zain ditudan aita eta ama

salatzea eskatzen didazue

damua eta barkamena nahi al dituzue?

odol guztiarengatik

haienagatik eta geurearengatik?

geure pozengatik bezala

geure penengatik ere?

ez haiz ausartuko

ETAkoa nintzen naiz eta izango naiz

esatera gero!

nere ustetan ez gendun egin

eta odoletan bustitako hanka horiek

guk jokabide txarrikan

eta odoletan bustitako esku horiek

arma berririk ez geunkan eta

eta odoletan bustitako garun horiek

ezin iritxi zaharrikan

eta sutautsaren usaina zer?

haragi errearen kerua zer?

je ne répondrais que devant la justice du peuple basque

herria

herritarrak

maitasuna

etsaia

torturak

hilketak

gorrotoa

mendekua

kanta ezak euskalduna

ez kanta beltza

kanta ezak hire herria

berriz ez kanta

itxi ahoak jaso ezpatak

gerran ari ginela ohikoa zen

gure herriko jakintsu intelektualen

kritika jasotzea

ez zen egoki

ez zen zilegi

ez zen moralki zuzen

ez zen beharrezko

herriaren alde

bizia odola ematea

herriaren defentsan

bizia odola kentzea

gerran ari ginela

gure irudimen ameslariaren eraginez

hitz politen jaun eta jabeak

tertulia bakoitzean

mundu bat konpontzen zutenak

irudikatu genituen

herriaren zutabeak zoruak teilatuak

altzariak apaingarriak elikagaiak

indartzen atontzen edertzen

gurea baino lan eskergagoa nekezagoa zailagoa

inondik ere

harritu egiten ginen

nolatan zuten aski denbora

egunero-egunero egunkari irrati telebistetan

gure sentiberatasun minberagatik

iraintzat hartzen genituenak

gure aurka esateko

borrokatzen genuen etsaiaren

txaloen artean

gu

jende ezikasi salbaia

ments buruarina

zuek

jende prestu eta jantzia

doktore irakasle politologo

zuen lana burutu gurea laidotu eta

odola odolago

bakantzetara ere zindoaztenak

salbu etxean

ateak itxita

gelditzen zineten poetak

eta guk hala ere temati

goganbeharrik gabe

ETAkoa naiz nintzen eta izango naiz

(baina nola da posible

ez al haiz irato oraindik

bota tinta gehiago Tomax!)

eta odola? eta haragi errea?

zertarako horrenbeste

min samin herrimin eta negar?

harro hadi Kantauri

kanta izarren artetik

arantzetan hil ziren

haien izenak

nahi nituzke hanka sendoak

nahi nituzke esku erraustuak

nahi nituzke buruzagi argiak

zoru malkarretan ibiltzeko

azken gudari hilarenekin

gertatua sekula gerta ez zedin

zuek

gure herriko jende ikasi eta jakintsua

bizkarra noraino makur daitekeen

masterretan cum laude

kulparik gabeak

bota beza lehen harria

esatera ez naiz ausartzen

zuen aurrean

lehen harria botatzen bezain trebe

tartekoak eta

azkena botatzen ere

bazenekiten

zer zetorren

ez ordea hainbeste eutsiko genionik

ez al duzue ezer esan behar?

ez al duzue Pilatoren mozorroa

kentzeko ordua dagoeneko?

gertatu da baina

eta odola eta malkoak eta haragi errea

errautsak Ibarrangelun

odola Lliça d'Amunt-eko etxe hartan

tantaz tanta Catalunyan Euskal Herriaren alde

elurretan Canigù odolusten Mendizorrotz

eztanda Vic-en

eta zenbat horrelako

nork berea

nork bereak

malkorik ez ordea

ikararik ez oraindik

ETAkoa izango naiz naiz eta nintzen

eta odola?

ez al duk deus esan behar odolaz?

eta odola zer?

ez al duzue deus esan behar odolaz?

besteak ehun mila paseak

eta odoletan bustitako hanka horiek

gu ez ginaden erdikan...

eta odoletan bustitako esku horiek

arma berdinez gure herrian

eta odoletan bustitako garun horiek

ez da sartuko elbikan!

eta sutautsaren usaina zer?

haragi errearen kerua zer?

barka nazatela

nire zorionaren hildakoek esateko

zoriontsua izan behar da

barka nazatela

nire zorionaren hildakoek esateko

garaipena behar da

zoriontsuak al zarete?

garaitu al duzue?

ez dut nik hautatu herri hau

ez dut nik hautatu hizkuntza hau

altxatu naiz

herritarrak zapaltzen dituztenen kontra

garaiturik gabeko garaipena amets

tinko borrokatu naiz

duin borrokatu naiz

eutsi diot egokitu zaidan borroka-leku bakoitzari

ETAkoa nintzen izango naiz eta naiz

baina eta odola samina damua barkamena?

ez al diguk odolaz deus esan behar?

ezin!:

hitzak gatzatu

nere ustetan

esaldiak mikaztu

ez gendun egin

damua zintzurrean traba

guk jokabide txarrikan

barkamena ahaztu

bai!:

haiza nazazue errautsetan

itsasora nazazue errautsetan

bahitu mendia hustu itsasoa

atzeman nahi banauzue

mintza daitezela nire ordez

mendia itsasoa

haiek dakite

ni mutu

haiek bezala

nentorrenera noa eta ez noa

hemen nago eta hemen nintzen

naiz eta izango naiz

lasai apal irribarre gozoz

baina eta adibidez

Vic-eko eztanda hura

tantaz tanta odolustu Lliça d'Amunt-en

errautsetan hegan Ibarrangelun

tantaz tanta odolustu Mendizorrotz

eta zenbat horrelako

nork berea

nork bereak

ez kanta euskaldun

kanta ezak beltza

berriz ez kanta

kanta ezak hire herria

esan nuen:

tantaz tanta herriarena izan naiz beti

esan nuen:

errauts Ama-lurrarena naiz betirako

esan nuen:

tantaz tanta herriarentzat herriarekin

esan nuen:

errauts herritarrentzat herritarrekin

esan nuen:

herritarrekin herriarentzat ekin dut beti

alfer-alferrik

zabiltzate ihesean

erroiak temati kaxka-kaxka

mintzatuko zarete

alfer-alferrik

hedatu duzue mina

zuen burua hondoratu

baina ez al duk odol tantekin isuritako

tintaz deus esan behar?

ezin!:

eskuak burdinetan

besteak ehun mila paseak

azkazal erauziak odoletan

gu ez ginaden erdikan

oin-zolak hautsontzi

arma berdinez gure herrian

birikak putzu

ez zen sartuko elbikan!

begiak itsu

bai!:

gogoratzen

borrokatik itzulera-bidean

hostozko ohantzean

atseden hartuz

txoriak hegoalderantz

hegan ikusten genituen garaia?

hitzak fereka gure begiak erreka

burkideen heriotzaren berri

iristen zitzaigunean

hortzak estututa

bihotza apurtuta

ukabila altxatzen genuen garaia?

kanta ezak euskalduna

kanta ezak hire herria

kanta ezak Hikmeten erara

kanta ezak hire egia

aspaldi jaio nintzen izenik ez duen herrian

ez naiz geroztik sorterrira itzuli

askatasuna ala hil aldarri egin nuen

eta ez naiz hilko aske ez naizen artean

atxilotu torturatu eta espetxeratu naute

hamar mila aldiz

zenbatu nahi ez dudan

hainbat aldiz

hil naute eta hil dut

txalotu naute eta gorrotatu naute

esperantza naiz batzuentzat

larderia besteentzat

ez naiz sekula egon Moskun

ez egongo honezkero

ez ikasle eta ez Komite Zentralaren gonbidatu gisa

behartsuen defentsan aritu naiz beti

iraultza gertu ikusi nuen baina zerbait okertu bide zen

askatasunaren bidean

eup la ra ite ite misa est ez zen aski izan

oraindik kapitalistek

nazio eta bandera gabeko abertzale horiek

agintzen jarraitzen baitute gurean ere

ez naiz Washingtonen egon

ez honezkero egongo

askotan ibili naiz Baionan

gutxiago Tuteran

mundu osoko iraultzaileek

salbatu ninduten behin garrotetik

ez ordea diktaduraren lege pean bezala

lege antiterrorista demokratikoen pean

fusilatua izatetik behin eta berriz

kartzelan daramatzadan urteak ahaztu zaizkit

ez dirudi azkar batean askatuko nautenik

gosez eta egarriz hotzez eta beroz

jipoitu naute behin eta berriz

gau ilunaren beldurra zer den ikasi dut

hiriaren bakardadea ezagutu dut

ekintzaren aurreko unetan ahoa

lehortzen deneko sentipen desatsegin mina

jaio nintzenetik daramat borrokan

horretarako jaio nintzen eta

buruz dakizkit

nire herriko mendi eta ibaien izenak

ez ordea izarren eta kometenak

nire herritartasuna

aldarrikatzen eta ezkutatzen

ibilia naiz kontinente guztietan

hiltzear zegoen nire herria

indarberriturik ikusten dudanean

odolez eta malkoz ureztatutako

gure hizkuntza etortzen zait gogora

merezi ote zuen beste batzuek esango dute

ez didate Bakearen Nobel saririk emango

ez naiz ministroa izango

arrantzale laborari behargin xume izatea

beste anbiziorik ez daukat

aguretzen hasita dagoeneko

lehen egunean bezala oraindik maiteminduta nago

lehen egunean bezala dena emateko prest nago

poeta naizela diote

ameslari izan behar omen da-eta

hogeita batgarren mendean

askatasunaren alde hil arte borrokatzeko

behar nituzke hankak aske

behar nituzke libre eskuak

behar nuke kate gabe mihia

behar genuke

oroimena baso

isiltasuna mendi

zentzumenak itsaso

arrazoia egutera

bihotza ospel

gorputza epel

azaltzeko

ulertzeko

berrikotik hasteko

edo tunel bat

Réauko ziega honetatik

Rafah-raino

ETAkoa

nintzen

naiz

eta izango naiz