Akabo etxeko bakea. Adi jarri zaitu ateko hotsak: ama. Agur lakoniko bat eta badoa sukaldera. Portaera gupidagabe hau bere ageriko errepresalia da.

        Bakarrik bizi zarete dagoeneko: minbiziak kiskali egin zuen aita. Nolanahi ere, ElPueblon beste bertsio bat zabaldu zen, hiru burukoa: penak kontsumitu du, amorruak birrindu du, lotsak irentsi du.

        Zahartu egin zen esfingea, aste gutxitan zimeldu. Eztulka hasi zen, gero eta zakarrago; erasoetan bertan itoko zela uste izaten zenuten: gorri-gorri, arnasestuka, apurtuta.

        Laneko azterketa fisiko arrunt batean topatu zioten biriketako minbizia. «Berrogeita hamar urtez erretzearen ondorioz», biribila izan zen medikuaren epaia. Zuen aitak, ordea, ondo baino hobeto ezagutzen zuen gaitzaren iturria.

        Hurrengo bizpahiru asteetan suspertu egin zen, bukaera hurbil sumatzeak arinduta; gero, kimio eta radioterapiarekin hasi aurretik, berehala iraungi zen, isilean. Damututako mafiosoen antzera, etsi-etsian eta otzan onetsi zuen trajez jantzitako morroskoen gonbidapena auto baten maletategian sartzeko:

        — Meategiak ez du inoiz ahazten.

        Jadanik, bostetik hiru baino ez zeundeten etxean. Cocoon eta zeu, a ze parea zure amarentzat! Nork jotzen du trikia eta nork panderoa?

        Sukaldean sartu zara.

        — Nondik zatoz, ama?

        — Txefe ikustetik.

        — Zer moduz dago?

        — Pozik dirudi antolatu duten musika taldearekin.

        — Ondo orduan.

        — Goraintziak bidali dizkit zuretzat —badakizu gezurra dela, baina segidan datorrena prestatzeko balio dio—: Noiz joango zara anaia bisitatzera?

        Esanda dago. Hasperen egin du eta zilbor hestearen kateak barruko sua hauspotu dizu. Inork baino hobeto ezagutzen zaitu amak; mina non eta nola eragiteko bezainbeste bai.

        Gaua izorratu dizu: ezin begirik bildu.

        Eta akordura etorriko zaizu beste okasio hura. Neska-laguna amarekin afaltzera ekarri zenuen aurreneko aldia...

        — Jan gehiago, maitea —neska-lagunari ertzeraino beteko dio platera hirugarren aldiz—. Argal ikusten zaitut. Ez al zaizu gustatzen?

        Gerra psikologikoan Basamortuko Azeria da zuen ama: zehatza, errukigabea, zorrotza.

        — Oso goxoa dago, eskerrik asko.

        Neskak laguntza eskatu nahi dizu begiradarekin. Alferrik: ilargian zaude, espazioan galdutako anaiaren paper berbera jokatzen.

        — Txefek den-dena jango luke.

        Neskak baietz erantzungo dio keinu batekin.

        — Jonek hitz egiten al dizu Txeferi buruz?

        Neskak baietz berriz, lotsatuta.

        — Gezurra! —haserretuko da ama.

        Ez zaizue batere argi geratuko zer den gezurra: kontatu diozula, azaldu diozun bertsioa edo akusazioa bera.

        — Txorimalo bat behar zuten. Nire Txefek beti izan du oso zorte txarra. Baina on puska da. Ikasten hasi ez da, ba, kartzelan!

        Koilara betetzeari utziko dio neskak, eta hala ere Manolik platera hurbilduko dio irribarretsu.

        — Etxeko beste izarra ere falta da. Psikiatriko batean sartu beharra zegoela agindu zidaten. Huts-hutsik dago dena hemen. Marka da, gero. Batzuetan sukaldean egoteko gogorik ere ez dut izaten. «Zertarako?» pentsatzen dut, «ez du merezi». Gure txikiari bai gustatzen zitzaiola kokreta hauek jatea; binaka jaten zituen!

        Neskak buruarekin baietz.

        — Onena zen beretzat, bai, baina... ni umezurtz bezala geratu naiz. Bi aldiz umezurtz. Bi semeak, atxilo biak.

        Nostalgiak goretsitako anekdotak besterik ez ditu Manolik: Txefek txikitan pilotaria izan nahi zuela baina partida guztiak galtzen zituela; Hodeiren eguneroko ongi-etorri urduriak txalo zaparraden artean; zeinen ongi konpontzen ziren anaia biak elkarrekin.

        Normalean, erleak eztena sartu ondoren bezala, berehala iraungiko zaio liskar gogoa: frustrazioa erakutsita baketu egiten da ama. Normalean, diotsut, bai baitaki mezu sakonekin izorratzen ere.

        — Nongoa da zure familia? —baina ez dio neskari erantzuteko aukerarik utziko eta epokako tragedietan bezala segidan deklamatuko du—: Ni ez naiz hemengoa. Lau urterekin ekarri ninduten Asturiastik. Baina, nola esan, ez nuen sustraitzeko astirik izan. Urtero mugitzen ginen: herriz herri, auzoz auzo. Ezinezkoa zen lagunak egitea, are gutxiago bertakotzea. Hamabi urte nituela aurkitu zuen gure aitak lan egonkor bat Donostian eta, handik gutxira, gure herriko gazte batekin agertu zen. Heldu berria zen hirira; Amadeo zuen izena.

        Bakarrizketa eteteko nagi zu, bahituta dauka neska zuen amak.

        — Artean asko ziren hamabi urte, ia emakume bat nintzen. Anai-arreba nagusiek lan egiten zuten, eta gazteak gazteegiak ziren. Beraz, gure amak aitarekin egiten zuena kopiatzeari ekin nion Amadeorekin: afaria egongelara eraman, bazkaria lanera, gela txukundu, arropa garbitu... Amadeo besterik ez nuen buruan. Bera zen nire bizitzako ardatza, bera hartu nuen ainguratzat.

        Oroitzapenetan kontzentratuko da harrikoa egin bitartean; ihes egiterik ez. Erne: estura hori piercing baten modura lotuko zaio zure neskari, gorrotoaren eta ezinikusiaren artean balantzan.

        — Nik hamabost bete aurretik desagertu zen. Bat-batean. Gurasoekin adostu omen zuen alde egitea, baina inork ez ninduen jakinaren gainean jarri. Goiz batean esnatu eta hutsik aurkitu nuen bere gela. Gure amak normal-normal jarraitu zuen, ezer gertatu ez balitz bezala. Horregatik pentsatu nuen betiko joana zela. Hori mina barruan sentitu nuena!

        Ez da isilduko.

        — Urtebetetzea larunbatean izan arren, nire bizitzako egunik tristeena zela iruditu zitzaidan. Ez nuen gozatzeko modurik aurkitzen. Ulertu behar duzue: maiteminduta nengoen lehenengo aldia zen; hamabost urterekin, zer esango dizuet ba! Egongelako erlojuak arratsaldeko bostak ematearekin batera jo zuten ateko txirrina. Amadeo zen, ea gure aita ba ote zegoen galdetzen entzun nion. Amak barrura pasarazi zuen. Igandeko arroparekin zetorren, bizarra kendu berri, garbi eta dirdiratsu. Niri begiratu gabe, kapela eskuan, ni zinemara eramateko baimena eskatu zion gure aitari. «Zinemara orduan», esan zuen gure aitak mantso eta solemne. «Asmo garbiak al dakartzazu?». Amadeori aurpegia aldatu zitzaion, saminez. «Baina, jauna, berarekin ezkondu nahi dut-eta!». Inoizko poz handiena hartu nuen.

        Trapu batekin lehortuko ditu eskuak eta erratza pasatzen hasiko da.

        — Hemezortzigarren urtebetetzean, ezkontzeko baimena eskatu zion gure aitari. Eta ni berriz ere ipuineko printzesen antzera sentitu nintzen. Orain konturatzen naiz inork ez zidala sekulan ezer galdetu: aberearen pare tratatu ninduten. Salerosketa: «zure txahala nahi dut, handitan nire etxean esne ugari eman dezan». Esklabo bat eskuratu zuen Amadeok.

        Eta minutu baten buruan, neska eta zu zalantzan egongo zarete, benetan hori guztia entzun duzuen edo haluzinazio bat izan ote den.

        Adio esango diozuenerako azken sasoiko atsoa izango da berriro: nekatu eta hondatua. Arima ajetuta utziko dizu familia bilerak. Eta ataritik irtetea, errematea: urkatzear zaude eta aulkiari ostikoa jo diote. Sarrerako bi hormetako pintadak spray gorriz margoturik daude, bi hitz diana baten barruan: JON KAIN. Horrelaxe, letra larriz, garrantzitsua delako. Neska-lagunak derrigor irakurriko du eta zuk ezikusiarena egitea beste aukerarik ez duzu izango. Ez zaitez saiatu amaren etxeko afari hura zure bizitzatik osorik ezabatzen, debalde ariko zara-eta.

        Gogoan duzu pintadak aurkitu zenituen lehen aldia? Ertzaintzak Txefe eraman eta bi astera. Kalera irten zinen etxeko esturatik eskapatzearren, eta danba!: hortxe zeuden bi hitz horiek aurrez aurre, zure burura destatzen, parabellum baten jomugan. Si vis pacem, para bellum: prestatu guda bakea nahi baduzu. Erotuta daude erromatarrak!

        Auzokoen etsaia zinen: azpijalea, salataria, traidorea, damutua. Opresio faxistaren indarrei saldua. Adibide batzuk nahi? Ingelesei laguntzen zien zipaioa, nazien kolaboratzailea, torturatzaile amerikanoen itzultzailea.

        Ubelik uzten ez duen ukabilkada izan zen. Kalean geratzeko ausardiarik gabe, etxean giltzapetu zinen iluntzera arte, eta orduan jaitsi zinen espartzu eta alkoholez irakurtezin uztera.

        Hurrengo goizean, unibertsitatera abiatu zinenean, ezusteko galanta: letrak berriturik agertu ziren, lodiago eta zuri-zuri: JON KAIN. Eta beren gailentasuna argi gera zedin, ondoko hormak epaia azpimarratzen zuen: SALATARI ESPAINOLA HERRIAK EZ DU BARKATUKO. Uso-tiroa zinen, ferietan botatzeko ahatea.

        Baina zer duzu? Goibel ikusten zaitut. A, badakit... lehengo kontakizunean neska-laguna hitza erabili dudalako, Maddi ordez... kar kar kar. Zergatik pentsatu duzu, ba, Maddik zure neska-laguna izaten jarraitzeko asmoa zuela?

        Tira, uste dut kontuak argitu beharko dizkizudala, ez baitzara zeure kabuz ezer oroitzeko gauza.

        Pelikula bat badakizu funtsean zer den, ezta? Argazki soilen igarotze azkarra: beren artean alde ñimiñoak egonez gero mugimenduaren ilusioa sortzen da. Burmuinaren gezurra besterik ez da, ezin dituela banan-banan bereizi disimulatzeko; bizitzaren metafora zinez fina. Eta denbora ezberdineko pasarteak tartekatzen baditugu? Tarantino for president! Adi beraz ondoko esperimentuaren aurrean eta eraman itzazu umeak ohera, gordina baita errealitatea:

* * *

        FOTOGRAMA: Terraza bat udaberriko eguzkitan. Jon eta Maddi mahai batean eserita, aurrean edalontzi huts bana, itsasoari begira. Isilik. Inguruan jende zurrunbilo bat joan-etorrian, taldeka, hitz eta pitz.

* * *

        FOTOGRAMA: Gaua, etxeko egongela. Mahai eta aulkiak bazter batean, erdian sofa, telebista, ume baten erreportaje fotografikoa apaletan eta ezkontza potreta. Urratsak pasilloan: emaztea. Azkar mugitzen da, energiaz. Mahaiko loreak ureztatzen hasi da.

        SILVIA: Bitxia da Eneko ez egotea... Haurrak hazi egiten dira eta, konturatu orduko, eskolako irteera.

        JON (telebistatik begiak kendu gabe): Hm-m.

        SILVIA: Behin baino gehiagotan pentsatu dut, saiatu egin behar genukeela berriro, ondorioak ondorio. Tristea da ume bakarra izatea. Orain ez da konturatzen baina gero faltan botako du. Badakit familiaren kontua ez duzula batere atsegin, ez da harritzekoa, baina Enekok ez du horren errurik. Berak ez du zertan bere aitaren herentzia guztiak pagatu.

        JON: Otsoa aipatu duzunez... nire amaren urtebetetzea da bihar.

        SILVIA: Deitu egiozu ba.

        JON: Berriz ere bazkaltzera gonbidatzen bagaitu, zer esango diot?

        SILVIA: Berriz ere ezin dugula eta kito.

        JON: Baina...

        SILVIA (gelatik irtetear, ur pitxer hustuarekin): Bainarik ez. Nahikoa jasaten dugu Urtezahar gauean.

        (Telebistak bereganatu du berriro Jonen arreta: neska gazte ederrak agertu dira, eskolako gona eta poloez.)

        SILVIA (sofan eserita): Zer ikusten ari zara?

        JON (zerbait debekatua egiten harrapatuta): Hm? Ez dakit.

        SILVIA: Zer dira, mexikarrak? Baboa zara, gero. Eman agintea. (Kendu dio eta kanalez kanal pasatzen hasi da). Zerbait interesgarria gaur? Zer da, asteazkena? Orduan... ai ama!, ia ahaztuta neukan. (Aurkitu du nahi zuena). Saio honetan behintzat zer edo zer ikasten da.

* * *

        FOTOGRAMA: Larunbat gaua, kalea. Maddi azkar dabil espaloian, takoi hotsa markatzen: metronomo bat allegro molto vivace. Izkina batetik zelatan ari da Jon. Maddik aurrera egin ahala Jon ezkutatu egiten da autoen artean. Maddik maiz begiratzen du atzera, gero eta arinago. Taxi bat kontrako noranzkoan agertzean, Maddik eskua altxatu eta, erabat gelditzeko astirik eman gabe, barrura sartu da.

        JON: Maddi! Maddi! (Taxiaren atzetik korrika). Itxaron!, zurekin hitz egin behar dut. Zerbait esan behar dizut! Maddi!!! (Errepide erditik doa eta estropezu egin du. Lurrean, ozta-ozta saihestu du beste erreitik datorren autoa). Maite zaitut! Maddiii! Barkaidazu! Orain badakit! Maite zaituuut! (Negarrez dago, belauniko).

        (Ehun bat metro aurrera gelditu da taxia. Maddi tak-tak itzuli da).

        MADDI: Berriz ere atzetik etortzen bazara Ertzaintzari deituko diot, aditu? Erotu egin zara: hau jazarpena da! Ez dut zure lorerik nahi, ezta zure deirik ere; ez bidali emailik, gure argazkik... ezer ez. Ez egin ezer! Nire bizitzatik desagertzea nahi dut!

* * *

        FOTOGRAMA: Gaua, etxeko egongela. Telebistaren argi oihartzunak islatzen dira horman. Emakume eta gizon bat elkar biluzten ari dira; garagardo iragarki bat, aseguru iragarki bat, detergente iragarki bat.

        SILVIA: Mikel topatu dut kalean.

        JON: Mikel?

        SILVIA: Bai, nire mutil ohia.

        JON: Dibortziatua.

        SILVIA: Nire mutil ohia. Esan dit tailerrean lanpostu bat libre dagoela, bulegoan, eta curriculuma bidaltzeko. Baina ez dakit: bulegoko gauzak... Ordenagailuekin ez naiz ondo moldatzen. Unibertsitatean ez zen derrigorrezkoa informatika.

        JON: Onartuko duzu, orduan, gizarte langintzako ikasketek ez dutela ezertarako balio?

        SILVIA: Zuk Enpresa ikasketekin sekulako dirutza irabazi duzu, ala? Ez zuk... ez inork ere: denak milaeuristak! Nola zuen izena Maddiren zorioneko enpresa hark? Sar-froga egiteko Ameriketara joatera behartu zuena?

        JON: Zertara dator orain Maddi?

        SILVIA: McKenzie, hori da. Ba Maddi McKenziek ere ez; esku hutsik itzuli zen handik, denak bezala: urrutiko intxaurrak... Hutsaren hurrengoak zarete Enpresakoak. Zer uste zenuen ba, murtxikatu gabe irentsiko zenuela mundua? Inozo hori...

        JON: Zure lan finkoak ematen dizun segurtasunetik mintzatzen zara horrela, ezta?

        SILVIA: Ez da, ez, finkoa; polita ere ez. Nire aurreko lanak gogoratzen dituzu? Supermerkatua, frutategia, lurrin-denda, kafetegia, eskola garbitzen...

        JON (mikatz): Torlojuen kontua ahaztu zaizu.

        SILVIA: Hanka sartu nuen, bai; sinetsita nengoen erraza izango zela torloju komertzial bezala dirutza egitea. Azkenean dirua eta dena galdu genuen baina, badakizu zer?, ez naiz damu, hori behintzat ez! (Telebistari begiratzen dio haserre). Nik behintzat borroka egin dut... Supermerkatuan jarraitu izan banu orain finkoa izango nintzatekeen, baina asmo handiko sasijakintsu batek ez konformatzeko aholkatu zidan, probetxuzko zerbait bilatzeko, bizitzan aurrera egin behar zela. Eta zu? Lehenengo lanarekin jarraitzen duzu; hori da hori bizitzan arrakasta eduki nahi izatea!

        JON: Nik promozionatu dut.

        SILVIA: Hamabost urtetan postu bakarra igo duzu! A ze marka! Eta bitartean ni edozein lan hartzen eta zure semea zaintzen, matxista nazkantea. Gure Jon maitea beti kanpoan zegoen eta ezin zen umeaz arduratu. Niri tokatu zait guztia: gaixotzen zenean goiz erdian eskolara bila joatea, oporretan zaintzea... Ez da harritzekoa Eneko jaio zenetik ni bajak betetzen jardun izana. Zure errua da!

        JON: Nola, ba, nire errua? Lan eta lan besterik ez dut egin! Zuengatik!

        SILVIA: Bai zera! Gure heroia... orain esango didazu hiru lan batera egiten aritu zarela. Nola esan zenidan? «Bi urtez lan eta lan jardun eta gero goiko postura seguru!». Batzuetan beste pertsona batez ari garela iruditzen zait, esnatu behingoz! Ezin duzu bizitza ostruken antzera pasatu. Kanpoan mundua mugitzen ari da... (eskuak bildu ditu desespero batean, nahi gabe txalo bat eginez) ... mugitzen ari gara!

* * *

        FOTOGRAMA: Jaieguna, gaua, taberna bat lepo. Hondoan, Jon eta beste sei gazte, denak hogeita hamarretatik gertu, garagardo bana eskuan, cromlech formazioan.

        BATEK: Ezetz asmatu puten eta putakumeen arteko aldea? Putak denekin oheratzen dira; putakumeak, aldiz, denekin... zurekin izan ezik. Ona, ezta?

        (Argiak piztu dituzte, musika iraungi. Zerbitzariek utzi egin diote saltzeari eta hozkailuak betetzen dihardute. Jendea irteten hasi da. Bi talde besterik ez dira geratzen: mutilena eta antzeko adineko neska koadrila bat).

        BESTE BATEK: Joder, gero eta goizago ixten dute, hau kaka puta! Ze ostia gelditzen da irekita?

        BATEK: Be-bop besterik ez. Eta diskotekak.

        BESTE BATEK: Ba goazen Be-bopera, ea sartzerik daukagun.

        (Neskek norabide bera hartu dute. Une batez nahasi egin dira talde biak).

        SILVIA (Jonen ondoan): Zuk ez duzu asko hitz egiten, ezta?

* * *

        FOTOGRAMA: Etxeko egongela. Mutur luzeak.

        JON: Gaur goizean lankide bat bota dute bulegotik. Urtebete eskas zeraman enpresan; abisatu gabe, eraikinean sartzerakoan zinpeko zaindariak baztertu egin du eta kaleratze agiria eman dio sinatzeko. Kartoizko kutxa eta guzti prestatuta omen zeukan. Joder, lanera joateko esnatzen zara egun batean eta ordubete geroago kale gorrian zaude.

        SILVIA: Ezta okurritu ere orain lanik gabe geratzea, e?

        JON: Soldata jaitsiko digute. %10 inguru.

        SILVIA: Berriz? Baina ze... Eta zer esan diezu?

        JON: Zer esango diet ba? Ezer ez.

        SILVIA: Non galdu zenuen harrotasuna? Beti apal-apal... Bizitzan burua jasota joan behar da, bestela leku guztietatik egurra! Hamabost urtez hor buru-belarri lanean, goizeko zortzietatik gaueko auskalo ze ordutara, kaka zahar bat kobratzen... eta Jon jaun txit argiak zer egin du hamabost urte hauetan? Isil-isilik lan! Protesta bakar bat ere ez. Bajarik ez. Soldata igoera eskatzeko adorerik ez. Langile perfektua zara, geldoena! Zubi batetik behera salto egiteko eskatzen badizute, pentsatu gabe egingo zenuke.

        JON: Tira, tira.

        SILVIA: Hau poza... orduan jarraitu beharko dut atso denda madarikatu hartan. Baten batek ekarri beharko du dirua etxera.

        JON: Baina ez naute bidali.

        SILVIA: Oraindik ez! Dedio, nazkagarri horiek agoantatzea, hau panorama!

* * *

        FOTOGRAMA: Ilunabarra, kalea. Jon arnasestuka heldu da Silvia itxaroten ari den kale kantoira. Musu emateko keinua egin eta Silviak masaila ukatu dio.

        SILVIA: Hogei minutu zure zain. Zer zara, Espainiako presidentea?

        JON: Benetan sentitzen dut baina nagusiak azken momentuan harrapatu nau eta...

        SILVIA: Beti bada zerbait, dela zorioneko lana, dela zoritxarreko nagusia. Eta ni beti itxoiten.

        (Ibiltzeari ekin dio errieta egiteari utzi gabe. Jon ondoan doakio, noiz edo noiz baietz buruarekin eginez. Altzari denda baten atarian Silviak alkandoraren lepoa txukundu dio. Jonek beirazko ate ireki eta harreran dagoen neskarengana jo dute).

        SILVIA: Kaixo, Esmeraldarekin gelditu gara.

        (Berehala etorri da berrogei urte inguruko emakumea, dotore jantzita. Konfiantza handiz agurtu ondoren, logelen erakusketara lagundu die berritsu).

        ESMERALDA: Klasiko bat duzue hau. Beste tonu batzuetan ere badauzkagu alfonbrak eta ohe-markoa, baina, zer nahi duzue esatea, niri gris hau iruditzen zait eleganteena.

        SILVIA: Ez dakit, ez dut Jon oso ziur ikusten. Zer iruditzen? Jonek ez ditu kolore ilunak atsegin... Gainera, nahiago du armairua pixka bat handiagoa izan dadin.

        ESMERALDA: Bai, gizon hauek ez dute onartu nahi baina azkenean guk baino leku gehiago behar dute.

        (Hainbat logelatatik igaroko dira. Esmeraldak Silviaren lilura antzemango du halako batean eta luzatu egingo da azalpenetan):

        ESMERALDA: ...eta aurtengo modakoa da. Gortinen apaingarri horiek orain gutxi heldu zaizkigu. Zoragarriak dira.

        SILVIA: Hau gustatzen zaio Joni, igartzen diot... Baina prezioa ez da batere merkea. Eta hau beti preziora begira dago, dena esan behar badizut. Ze deritzozu, Jon? Begira, liburuak uzteko txoko bat du mesanotxeak; pitxia da, baietz!

* * *

        FOTOGRAMA: Istiluak bost minutuz iraun du. Silvia zutik dago, Jon besaulkian tenk.

        JON: Etxean lasai egon nahi dut. Nahikoa arazo badaukat lanean, gero zuk hemen etengabe egurra emateko. Noizbait atseden hartu beharko dut!

        SILVIA: Niri ez oihu egin, aditu? Eta ez dizut egurra ematen, egia besterik ez dizut esaten. Desastre hutsa bazara, ez da ez nire errua! (Eskuaz aurpegia estali du. Negarrez hasi da). Ez nuen horrela irteterik nahi.

        JON: Zer.

        SILVIA: Hau... dena. Beste... beste ilusio bat behar dut, beste... ez dakit.

        JON: Ez zaigu hain gaizki joan, ezta?

        SILVIA: Ez?

        JON: Begira lortu dugun guztia. Eneko eta...

        SILVIA: Eneko bai... baina... ez dakit. (Paperezko zapi batez lehortu ditu malkoak). Tuntuna naiz.

        JON: Zergatik?

        SILVIA: Zuk uste duzu aldatzea lortuko genukeela?

        JON: Nola aldatu?

        SILVIA: Ez dakit. (Jonek ez du ulertzen nora doan solasa. Silviak zalantza besterik ez du). Gustuko nauzu?

        JON: Zer?

        SILVIA: Ikusten? Zure gustukoa banintz ez zenuke horrela erantzungo.

        JON: Jakina gustuko zaitudala, Silvia. Galderak ustekabean harrapatu nau, besterik gabe.

        SILVIA: Ez didazu inoiz esan ederra nagoela, inoiz ez. Edo zerbait ondo egin dudala. Edo... ez dakit... konplimenduren bat. Ezer ere ez. Momia batekin bizi naiz, zonbi batekin.

        JON: Badakizu ez dudala kexarik eta gogor saiatzen naizela zoriontsuak izan gaitezen.

        SILVIA: Ez du ematen pozik zaudenik.

        JON: Elkarrizketa honek ez garamatza inora.

        SILVIA: Batzuetan hiri handi bateko autobus geltokian bezala sentitzen naiz. Autobusak nora eraman nazakeen amesten baina autobusera igotzeko adorerik gabe beti.

        JON: Igo ba. Ez... ez dizut ulertzen.

        SILVIA: Igo naiz jada, Jon; horixe esan nahi nizun, badirela sei hilabete igo naizela. Eta ez dago atzera bueltarik.

        JON: Hori esan nahi zenuen igo-rekin.

        SILVIA: Bai, horixe.

        (Isilean geratu dira).

        JON: Nik ere... (Eztarria garbitu du). Nik ere, zera... azken laneko afarian...

        SILVIA: Zer, Gabonetan?

        JON: Bai.

        SILVIA: Ordu bietan itzuli zinen.

        JON: Lehenago.

        SILVIA: Begira egidazu. Begira egidazu eta esadazu egia dela.

        JON (etsita): Ez.

        SILVIA: Adarrak jartzeko gauza batzuk behar dira. Besteak beste: potroak. Zuk, baina, ez dauzkazu.

        JON: Eta zu... beste batekin... ?

        SILVIA: Bai.

        JON: Baina nirekin jarraitu nahi al duzu?

        SILVIA: Ikusten? Engainatu zaitudala esan dizut eta ez zara haserretu ere egin. Ez duzu odolik! Nahiago nuen adarren gezurrarekin jarraitzea! Horretarako, ordea, ausardia falta zaizu; horretarako ere bai. Ez duzu inoiz nigatik borrokatu: gugatik. Ez duzu inorenganako sentimendurik. Ez duzu zeure burua ere maite. Batzuetan duda egiten dut, bularrean bihotz bat edo patata bat, zer ote daukazun!

        JON (lotsatuta): Egia al da?

        SILVIA: Zer.

        JON: Beste tipoarena.

        SILVIA (logelara alde eginez): Izango ahal da!

* * *

        FOTOGRAMA: Gaua, sukalde zahar bat. Mahaian postreak. Flan bana jaten ari dira Manoli, Jon eta Silvia.

        MANOLI (atseginez errainari): Har ezazu beste bat, maitea. Inoiz baino gehiago jan behar duzu (Silviaren sabel haurdunari seinalatuz).

        SILVIA: Beteta nago, eskerrik asko.

        MANOLI (platerak biltzen ari dela): Bizitzaren latza! Gazte zarenean ez duzu ezertan pentsatzen: dena inertziagatik egiten duzu. Miseria gorritik irteteko ezkontzen zara: media pare bat eta kulero batzuk erosi ahal izateko, bai horixe.

        (Silviak aztoratuta begiratzen dio Joni. Ez dirudi hau entzuten ari denik).

        MANOLI: Aitaren karteratik senarrarenera pasatzen zara; beti inoren menpe, beti diru eskean. Bizitza osoa ematen duzu besteengandik dena ematen eta, bat-batean, zahartu egin zarela konturatzen zara. Hankek min ematen dizute, eta artikulazioek, eta bizkarrak. Begira atzamar hauei. Hain ondo josten nuen! Eta orain komeriak haria ere hartzeko. Baina, beno, ez dizuet gaua mikaztu nahi, atso mingots bat besterik ez naiz-eta.

        SILVIA (altxatu egin da): Oso ona zegoen afaria. Orain alde egin beharko dugu, Manoli. Jonek igande arratsaldeetan lan egiten du etxean, badakizu.

        MANOLI (dezepzioa ezin ezkutatuz): Jakina, maitea, jakina. Ez dizuet denbora kendu nahi.

        (Pare bat minututan agurtu dute eta presaka irten dira).

        SILVIA: Etortzen naizen azkeneko aldia, aditzen? Ez dut hau jasan beharrik; are gehiago hemendik aurrera, umearekin. Hobe legoke zahar-etxe batean! Ikusi al dituzu armairuak? Urteak garbitu gabe, lepoa egingo nuke.

* * *

        FOTOGRAMA: Goiza, Manoliren etxean, seme ertainaren gela ohia. Jon galtzontziloetan, burugaineko soilguneko ile finak tente. Nerabezaroko ohean eserita dago, bezperan Silviak arineketan prestatutako maletako ondareak zenbatzen. Alkandora eta jertseen artean, paper solte bat:

                «Barkatu hau aurpegira ez esatea, baina nahiko zaila izan da erabakia hartzea. Dibortzioa nahi dut. Gure artekoak aspaldi ez du funtzionatzen eta denontzat onena bukatzea da. Horrela errazago egingo zaigu bizitzaren zati berri bat hastea. Epaiketa eta kontu guztiak pasatu arte hobe da Eneko ez ikustea. Nire abokatuak deituko dizu xehetasun guztiak azaltzeko».

* * *

        Zapla.

        Eta ostia honekin amaitzen da gure pelikula. Gogoratzen Kosmonautak pareta buruarekin behin eta berriro jotzen zuenean? Anaia azkenean ulertzen hasiko zara, bada marka!

        Egunen batean ohartuko zara, zure okerrak ez direla besteen errua izan. Bizitza horrenbeste makotu bazaizu, zure arduragabekeriagatik besterik ez dela izan ametitzen hasi beharko duzu.

        Eta behingoagatik onartuko didazu, hobe gaudela horrela. Hilda. Biok. Heriotzan. Akabu luze honetan. Kordearen azkentzean. Bake santuan.

        Ez dakit ideia harrapatzen hasi ote zaren...

        Beti amarrutan! Iruzurti bat zara! Gezurrontzi betea! Esaten duzun ezerk ez dauka zentzurik!

        Zentzua? Zeinen hitz ergela den hori! Ezerk ez dauka zentzurik. C'est la vie. Seko gaude, bi metro lur azpian. Hain hilik, non denak berdin digun. Mundualdi goxo honetan gauza bakarra egitera derrigortuta gaude: hiltzera. Handik aurrera, askatasuna! Esan dizut hamaika aldiz: ez dago araurik, ezta horthographycoak ere! Kar kar kar... Bizitzarik gabe dena zaigu zilegi! Ezer ez galtzeko! Jainkoak gara, deabru adarjotzaileak; ez al zaizu gustatzen? Hau da astaputza!... Ni, hemen, poesia egiten, eta babalorea egokitu zait aldamenean. Behintzat Santxo Panza bazina... enfin.

        Inpostore bat zara! Trikimailu zikinak, intriga faltsuak, asmazio ustelak... ez darabilzu besterik.

        Hara harroxkoa! Ez ahaztu kontatu berri dizudana gerta dadin, baldintza zail bat bete behar dela: inork zu ez garbitzea; ez gehiago ez gutxiago. Eta jakin badakizu ez zela horrelakorik gertatu. Hau guztia jolas komiko bat izan da, zizka-mizka gozo bat, Hamleten katamalo dantza, maskarada bat nobelaren barruan. Zugatik egin dut, kokoloa; batez ere, zure kasuan bizitzea merezi ez duela frogatzearren. Ikusten? Bihotz onekoa naiz gero! Azkenean adiskidetu eta guzti egingo gara, bai, zu eta biok. Denbora soberan daukagu horretarako: eternitate osoa.

        Baina... beware the idus of March: iragar diezazukedana aurreko bertsio eztituak baino zakarragoa izango da. Gordinagoa, mingarriagoa, benetakoa. Egiten duzuna egiten duzula... edo, agian, juxtu horregatik...

        Zoaz infernura!

        Infernuan gaude, laztana. Zer izan daiteke, ba, betierea baino gauza infernutarragorik? Eta Azken Judizio iritsi bitarte, utzidazu denbora pasa hau gozatzen. Benetan ez duzu jakin-minik? Etorkizuna oparoa baita zu gabe. Izan ere, istorio honetan azkenean, galtzaile bakarra zeu

IZANGO ZARA