KANPOSANTUAN

 

 

 

           I

    (bakarra)

 

 

Kanposantuan ginen

arduradunarekin,

hil berria zen

izekoren kontuarekin,

burutu beharreko

         paper batzuekin.

 

Eta agurtzeko

unea iristean,

jakitearen aldeko

minaren bidean,

galdera egin

nion gizonari:

 

“Aizu… zera…

ba al da hemen

bere buruaz beste

egiten zutenentzat

izaten omen zen

gune berezirik”.

 

“A, bai… hori

garai batean apaizek

egiten zituzten

hainbeste txorradatako

                     bat gehiago da!”,

bota zigun

bihotza hartuz

 

barrutiaren albo batean

zegoen pareta bat

erakusleaz seinalatuz,

“ezin da ordea

horretan sartu,

kanpotik behar du.

 

Kanpotik du atea,

uste dut bakarra

dagoela hor.

              Urteak dira!”,

eta gizona agurtuz,

joan ginen ikustera.

 

 

 

 

            II

    (ahoak erne)

 

 

Atea zegiten

ugerrak jotako

               burni ziri

gorrituen artetik

sastraka sail bat

antzeman genuen:

 

belar, zuhaizto,

lahar zaharrek

agintzen zuten

barru hartan,

ez zen beste

haren arrastorik. Orduan

 

eta nire barruko

agindu bati

men eginez,

eta bertan zegoen

haren alde,

omena osatzearren

 

berarekin zeuden

sasiko haien

izenak egiten

hasi nintzen,

ahoan hartuz

banan-banan.

 

(Hain handia zen

arrats aldeko

isiltasuna bertan,

edozein hitz,

arruntena ere, otoi

bihurtzen zuen)

 

(otoiaren hitza

egiten dugunean,

geure burua egin

egiten dugu,

geure boza

aditzen baitugu).

 

Baina xuxurla

mehe halako bat

hasi baino

ez nuenean egin,

ikusi nuenak

ninduen harritu:

 

laharra gorritu

egin baitzen

bat-batean,

agintzen zuen

itzal sendo baten

jabe agertuz.

 

Eta belar gaitz

haiek, berriz,

nigana egin zuten,

ahoak erne, nire

ninietan harrotuz,

ia-ia urratuz.

 

Zuhaizto haien

adarrak, berriz,

zeruari buruz

agirika jarriz,

goikoa zorrotz

hartzen zutelarik:

 

huntzak bakarrik

iraun zuen

ikara gabe

             bere unean

hesiaren jabe,

bere larrian

hormaren harrian:

 

bertan behera,

lahar, belar

eta zuhaixto

haien artetik, ustekabean

harrapatu ninduen

boz bat zen

 

nigana harrotu,

aintzat hartzen

            ez ninduena,

larderiari laineza

gehitzen ziona,

gaitza jokatuz:

 

“Hara berriz!

Zein ote dugu ba

gure jabetza

galderan jartzera

etorri zaigun

sarkin halako hau?

 

Non jaioa

ote dugu ba

               bere sudurra

zirien artetik

gurean sartzen

         ari duen hau?”.

 

Horren aurrean

berriz herrira

jaitsi beharrean

          izan ginen

muino hartatik,

izen gabe hura

hantxe utzirik

 

otoiaren ordainetan,

egindako xuxurla

mehe bat ere

aintzat hartzen

ez zuten biztanle

zeken haien baitan

 

haran barrena,

mendirik mendi

zabaltzen ziren

ehiztarien tiro

eremutik zetozen

hotsen oihartzuna

              lagun zuelarik.

 

 

 

 

         III

    (txekorra)

 

 

Herriko tabernariak

lege onean

hartu gintuen

bostekoa emanez,

itzultzen den

aspaldikoari

     behar zaionez.

 

Eta nondik nora

ote genbiltzan

galdegin eta

hilerriko kontua

atera genionean,

kontu zahar bat

            berritu zigun:

 

“Beste kasu bat ere

izan zen herrian, bai.

Ariznabarreta

etxeko gizonak

bere burua ganbaran

urkatu zuenekoa.

 

Baina horiek

pagatu egin zuten

eta lur sagaratuan

lur ematea

          izan zuten

hileta elizkizunak

           egin ondoren”.

 

Eta pagatu behar

horren derrigorra

garbi gera zedin,

mostradorean kolpetxoak

eman zituen

hatz erakuslearen

               koskoarekin.

 

“Garai hartako

bost duro zilar

eman zizkioten

               abadeari.

Bost duro zilar!

Horrek txekorra

balio zuen orduan!

                   Txekorra!”.

 

Hark, behintzat,

kandelaren argia

                  eta opila

izango zituen,

bere bidaia

egitea zezan

ilunpeetan barrena.

 

Egun Handia

hel zedinean,

hilobi harrian

idatzia zuen

beraren izenez hots

egingo ziotelarik.

 

Bere etxekoek,

bere herrikoek,

berarekin batzeko

itxaropena, behintzat,

gordeko zuten

beste bizitzan.

 

Eta berarekin

berriz elkartzeko

itxaropen horrek

lagunduko zien

eguneroko bidean

urratsa jotzen.

 

Baina bertako

hilen herrian,

bazter hartan

sastraka baitan

lagun artetik

bereizita zuten

              beste hark

 

nola egin behar

ote zuen ba,

argirik gabe,

jatekorik gabe,

beste ertzera

arteko bidaia?

 

Nolaz iratzarri

behar zuen lotatik

besteekin bil zedin,

hots egiteko

          bere izena

inork ez bazekien?

 

Garai hartan, ordea,

zeinek izan

bost duro zilar

bidaiaren saria

ordaintzeko? Txekorra,

balio zuen eta!

                    Txekorra!