—43—

Ibiñagabeitia'tar Andima'ri

1952-II-6

        Adiskide!

        Zure eskuthitza gaur heldu zait, eta Euzko-deya harekin batean: milesker handi- handi bat «ene izen ona garbitu» duzulakotz Lafitte'ren aitzinean. Idatzi neraukon erantzun luzexka bat bainan ez dut harenik deus ere hartu, orain arte...

        Ene «olerki orraztu berrietaz» diozuna —poesi-tantarik galdu omen dutela, alegia— etzait gaitzi izan (nahiz genus contabile den poeten enda), bakhoitzak aburu ezberdinak ukhaitea enthelagarri baita. Hâlaz ere, miraz niagozu: ahalik gutien aldatu baititut (h.ak jar, eta holako) euskara zuzenez eginik zirenean. Baiñan jakiña: poema idazten hasi nintzenean, euskara hain ongi ez nakien eta huts asko ba zituten poema zaharrenek: hoik ditut khendu behar izan. Gaiñera erran-delako licences poétiques anhitzetaz ez naiz valiatu nahi izan, nahiz giputz-idazle berriek beldurrik gabe darabiltzaten, euskara mordoiltzen dutela irudi baitzait, e.g.:

Nola irriz dagola Illhargi

                ixten zaizkit ene begi, e.a.

        Holako licenceak, Zaitegi eta bertze batzuen luma-pean hain usu ikhusi-ta ohitu gatzaizkielakoz aisegi onhartzen ditugula uste dut. Heien bidez, neurthitza arinago igiten dela nahi dut, baiñan euskarari itzal gehiago zor zaio, poesiaren kaltetan ba da ere. Edo bertzela, olerki lettristak has gaitezen izkiriatzen...

        Niago, haatik, «Laphurtar Klassikoa» izaiteak ez ahal dituen zure aitzakiak sortharazi, oroz lehen. Egia erran: L.K. horri buruzko zure doinu ironikoa etzait batere atsegin izan. Euskaldunen ironeia hori, aldebat utzi behar gendukela uste dut, Euskaldunok orok zerbait egin nahi badugu elkharrekin. Nik L.K. onhartu dut, galde pertsonalak khonduan hartu gaberik, batarzuna behar dugulakotz oroz gaiñetik, eta dialektu hori delakotz hortarako egokiena. Hori ene aburua da, jakina: ez zurea, edo Orixerena, edo Peillen'ena. Halaz ere, aburu zintzoa dela irudi zait: Villasante Kortabitartek exposatu dituen zioak ezin arbuiatuzkoak direlakotz. Orixe giputzaleak edo Lafitte laphurtar berrizaleak beren obiekzioneak aurkhez bitzate ahal ba dute, konvenzitu nahi ba naute okerrean gagozela L.K. zaleok... Zergatik ez dute egiten ??? Baiñan orain arte entzun dudan obiekzione bakharra haur da: euskara zaila, zailago egiten dugula... Egia denik ez dut nik uste, bainan egia ba litz ere, zer? Gizalanduen hizkera, bedi zailago da ezen-ez baserritarrena... Galdea da: euskal-gizalandurik nahi othe dutentz? Orai, dudatzen hasten naiz! Nik hizkuntza eli bat ikasi ditut, oso hizkuntzazale naiz-eta, bainan ez batetan ez bertzetan (kernowara khendu ezkero, behar bada, bainan 1800ez hil zan) ez dut gure euskaraz bezalako litteratur-ezik ediren eta zure bihotz-zolan, hori egia dela ba dakizu, zuk ere bertze hizkuntzetako litteraturak ikhertu baitituzu. Nik uste dut, L.K.aren aldeko higikhun haur dela izan, euskara kultur-bidean jarteko azken urthe hauietan eginik izan den saiaketa handiena, eta zu, euskaltzale tinko izaiki, zergatik hainbat arbuiatzen duzun eta zergatik etzatzaion jarraiki nahi, ez dut hulertzen.

        Garbi mintzatu nahi izan natzaizu; adiskide hertsi gara eta etzaizu gaitzituren. Bainan, egia esan, bihotz min handia dut edo, hobeki erran, bizi-nekhadura handia dut, ikhusi-eta ene ahal-eginak oro asmakiderik edireiteko, alpherrik diradela, bai euskaltzalegoan, bai politikan. Politikari buruz ere, ene Euskadi Handiago Baten Alde dela-ta) deus ez duzu erraiten: alta, onurakor lizatekela uste dut horrelako lan bat, euskaldunen puska-on-keriaren aldatzekotz, (ahal bada). Nire euskal-ekhintza guztiak nahigaberik baizik ez deraut ekharri orain arte eta gero ta argiago dakhusat, hobe dudala bethikotz uztea. Nire poemen argitaraztea (sekulan argitarazten ba dira) ene chant du cygne lizateke, eta izen symboliko ezar behar zenioke: Gau-kantak, edo...

        Zer nahi den, aurthen erabaki behar dut zer egin, ene ethorkizunari buruz: zaude lasai, zer hel ere, ez naiz frantzestuko...)

        Ba dakit aspergarri egiten natzaizula, Cassandra bezala, beti lelo ilhun hoien errepikatzeaz: bainan hauzia benetakoa da, eta barkha nazazu horrengatik.

        Nahi duzun arte.

        JM.

        Abantzu gauerdi da. Oherat ba noa, bonbil bat rom enekin dudala. Zure osagarriari edanen dut. Mozkort gaitezen thai gabe (dixit Beaudelaire).