LEHENENGO ESKENA

 

(Eskenategian, FLYWHEELen bulegoa ikusten da fondoan, eta ikuslegoarengandik hurbilago, kalea. RAVELLI azaltzen da kakahueteak saltzen. FLYWHEEL ofizinan dago)

 

RAVELLI: Kakahueteak! Kakahuete freskoak! (Bulegora sartu eta) Kakahuete freskorik nahi?

FLYWHEEL: Oker zabiltza. Zirkoa hiriaren bestaldean dago. Hau Flywheel, Shister and Flywheelen bulegoa da. Eta ni Rufus Tecumseh Flywheel naiz, abokatua (txartela eskeintzen), zure zerbitzurako.

 

(Telefono hotsa. RAVELLIk hartzen du telefonoa, FLYWHEELi aurrea hartuz)

 

RAVELLI: Bai, esan? Oh... ez, sentitzen dut. Ez dago. Zuretzat zen.

FLYWHEEL: Ba esaiozu ez nagoela.

RAVELLI: Horixe esan diot. (Telefono hotsa. RAVELLIk hartzen dio aurrea berriro) Bai, esan? Ez, oraindik ez da etorri. Ez, ez dakit zer ordutan etorriko den... Bai, esango diot. Zuretzat zen berriro ere...

FLYWHEEL: Bai arraroa! Bueltan egon behar nuen honezkero... Zera... Egin nahi duzu lan niretzako?

RAVELLI: Oraindik ez dakit.

FLYWHEEL: Lehenago galdera pare bat egin behar dizut. Esaidazu: zer da gauza bat lau praka pare dituena, Filadelfian bizi dena eta euria egiten duenean busti egiten dena?

RAVELLI: Oso ona! Hiru minutu duzu asmatzeko!

FLYWHEEL: Egon pixka bat. Lau praka pare... Filadelfian bizi da... Arra ala emea?

RAVELLI: Ez... ez dut uste.

FLYWHEEL: Hilik dago?

RAVELLI: Nor?

FLYWHEEL: Ez dakit. Errenditu egiten naiz.

RAVELLI: Ni ere bai. Orain nire txanda da. Zer da gauza bat, bibote beltza duena, puro beltza erretzen duena eta astapotro beltza dena?

FLYWHEEL: Ez esan! Bibote beltza du... Puro beltza erretzen du... Hummm... Betaurrekoak ditu?

RAVELLI: Bai! Asmatu egin duzu!

FLYWHEEL: Bai, eh? Ba ez duzu niretzako lan egingo!

RAVELLI: Eh, nik ez dut lan egin nahi! Nik lanpostua nahi dut!

FLYWHEEL: Ja! Lanpostua! Eta erreferentziak?

RAVELLI: Zuk ez duzu erreferentziarik behar! Gustokoa dut zure aurpegia.

FLYWHEEL: Neuk ere bai zurea, hori aurpegi bat baldin bada... Behin ezagutu nuen morroi baten antz izugarria duzu. Emmanuel Ravelli zuen izena.

RAVELLI: Emmanuel Ravelli neu naiz.

FLYWHEEL: Orduan ez da harritzekoa bere aurpegia gogoraraztea. Baina berriz ere badiotsut: bere antz izugarria duzu, bai horixe!

RAVELLI: Eh! Oraindik ez dugu diruaz hitz egin!

FLYWHEEL: Bai. Zoragarria da, ezta? Tratu bat egingo dugu: nik ez dut diruaz tutik ere esango, eta trukean zuk ez duzu kontua aipatuko. Ados?

RAVELLI: Ongi da, baina nik diru gehiago nahi dut.

FLYWHEEL: Baduzu esperientziarik?

RAVELLI: Bai. Musikoa izan naiz hamabost urtetan.

FLYWHEEL: Eta zenbat ateratzen duzu orduko?

RAVELLI: Jotzen badut, hamar dolar.

FLYWHEEL: Eta jotzen ez baduzu?

RAVELLI: Orduko hamabi dolar.

FLYWHEEL: Hori hobeto dago.

RAVELLI: Ah! Eta entsaiatzeagatik prezio berezia egiten dut: hamabost dolar orduko.

FLYWHEEL: Eta ez entsaiatzeagatik?

RAVELLI: Bah! Hori ezingo zenuke zuk ordaindu. Atera kontu: Entsaiatzen badut ez dut jotzen. Eta jotzen ez badut, horrek prezioa igotzen du...

FLYWHEEL: Nahikoa da. Hara zer egingo dugun: astean sei dolar emango dizut, eta zuk zeure bazkaria ekarriko duzu; hobe oraindik, astean sei dolar eta nire bazkaria ere ekarriko didazu.

RAVELLI: Eta astean sei dolarrekin bizi daiteke?

FLYWHEEL: Printzipe baten moduan! Ezin izango duzu bazkaldu, baina printzipe baten moduan biziko zara.

RAVELLI: Ja, ja, ja... Ados.

FLYWHEEL: Ba hementxe daukat kontratua. Tori (Kontratu ale bana hartzen dute) Ez duzu irakurri beharrik, fotokopiak dira.

RAVELLI: Fotokopiak... Zer da dioena?

FLYWHEEL: Irakurri eta ikusiko duzu.

RAVELLI: Ez, irakurri zeuk.

FLYWHEEL: Hala nahi baduzu...(...) Entzun duzu?

RAVELLI: Ez, oraindik ez dut ezer ere entzun. Zerbait esan duzu?

FLYWHEEL: Entzutea merezi duenik ezer ez.

RAVELLI: Igual horregatik ez dut ezer entzun.

FLYWHEEL: Horregatik ez dut ezer esan.

RAVELLI: Ez dakizu irakurtzen?

FLYWHEEL: Bai, baina ez honen gertutik... Ez dakit zer gertatzen zaidan, desenfokatu egiten zait. Ah! Orain bai. Entzun arreta handiz lehenengo klausula, oso inportantea da eta. Ejem... Zera dio: lehenengo partearen parte kontratantea, lehenengo partearen parte kontratantetzat hartuko da. Zer moduz? Bikaina, ezta?

RAVELLI: Ez dakit... Berriro entzun nahi nuke...

FLYWHEEL: Zera dio: lehenengo partearen parte kontratantea, lehenengo partearen parte kontratantetzat hartuko da.

RAVELLI: Bai, bai... Oraingoan soinu politagoa dauka.

FLYWHEEL: Denetara ohitzen da bat. Berriro irakurtzea nahi duzu?

RAVELLI: Bai, baina lehenengo partea bakarrik.

FLYWHEEL: Lehenengo partearen parte kontratanteari buruzkoa?

RAVELLI: Ez, bakarrik lehenengo partearen parte kontratantearen lehenengo partea.

FLYWHEEL: Zera dio... Lehenengo partearen parte kontratantea, lehenengo partearen parte kontratantetzat hartuko da. Eta lehenengo partearen parte kontratantea, hitzarmen honetan... Aizu, honelako huskeria bategatik hasi behar dugu burrukan? Motz dezagun (Zati bana kentzen dute).

RAVELLI: Bai, luzeegia da. Zer da oraindik geratzen zaiguna?

FLYWHEEL: Metro erdia baino gehiago. Zera dio orain. Bigarren partearen parte kontratantea, bigarren partearen parte kontratantetzat hartuko da.

RAVELLI: Horrekin ez nago bat ere ados.

FLYWHEEL: Zergatik?

RAVELLI: Inoiz ez da bigarren parte onik izan.

FLYWHEEL: Ezetz? Lehengo egunean futbol partidu bat ikusi nuen eta bigarren partea lehenengoa baino askoz hobea izan zen. Arbitroa astindu eta guzti egin zuten...

RAVELLI: Aizu, zergatik ez dugu aldatzen, bigarren parte kontratantearen lehenengo partea, lehenengo parte kontratantearen bigarren partea izan dadin?

FLYWHEEL: Ez da ideia makala. Eta eztabaidatu beharrean, zer moduz...

RAVELLI: Ongi. (Beste zati bana moztu)

FLYWHEEL: Hurrengo hau asko gustatuko zaizu.

RAVELLI: Ez, ez dut gustokoa.

FLYWHEEL: Zer da gustokoa ez duzuna?

RAVELLI: Dagoena dagoela, ez dut gustokoa.

FLYWHEEL: Tira, ez dugu urtetako adiskidetasun hau bat batean apurtuko. Prest? (Beste zati bana).

RAVELLI: Prest. Jarraian datorren parte honetan, batere gustatzen ez zaidan zerbait dago.

FLYWHEEL: Zure hitzak aginduak dira niretzat. (Beste zati bana) Esaidazu egia: nire hitzak aginduak dira zuretzat?

RAVELLI: Ez horixe!

FLYWHEEL: Ba ken dezagun beste klausula pare bat. (Zati bina) Zortzigarren partearen parte kontratantea...

RAVELLI: Ez.

FLYWHEEL: Ez? Oso ona da! (Beste bana) Bederatzigarren...

RAVELLI: Ez. (Beste bana).

FLYWHEEL: Hamargarren...

RAVELLI: Ez. (Beste bana) Aizu, zergatik da zure kontratua nirea baino luzeagoa?

FLYWHEEL: Ez dakit... Seguruena, ni zu baino altuagoa naizelako. Dena dela ados gaude, ezta? Tira ba, hementxe izenpetu behar duzu.

RAVELLI: Ah, idazten ez dakidala esatea ahaztu zait.

FLYWHEEL: Berdin dio, nire lumak ez du tintarik. Baina kontrataturik zaude. Ravelli, zoaz lanera berehala.

RAVELLI: Eta zer egin behar dut?

FLYWHEEL: Bezeroren bat bilatu. Joan zaitez ospitalera, edo segi egiozu anbulantzia bati edo egizu nahi duzuna, baina ekar egidazu bezero bat.

RAVELLI: Bai, jefe. Kakahueteak, kakahuete freskoak! Abokatu freskoak! (Joan egiten da)

 

(RAVELLI joan eta FLYWHEEL bakarrik geratzen da. Itxuragabeko emakume bat azaltzen da, ate joka)

 

FLYWHEEL: Nola? Bahhh, okerreko atea jotzen ari dira. (Berriro) Bai azkarra dela Ravelli hau! Zer izango ote da, istripuren bat, dibortzioren bat?

 

(Atea zabaltzen du. Etxejabea dela ikusten du).

 

ETXEJABEA: Zu zara Mr. Flywheel?

FLYWHEEL: Ea Mr. Flywheel naizen? Eta nork eman dizu nire etxean sartu eta niri irainka hasteko eskubidea, eh? Ea Mr. Flywheel naizen! Ezaguna duzu morroi hori?

ETXEJABEA: Ez. Aspalditik nabil bere bila baina oraindik ez dut ikusi.

FLYWHEEL: Ba egidazu kasu: utziozu bilatzeari.

ETXEJABEA: Noiz etorriko da Flywheel hori?

FLYWHEEL: Orain nik galdetuko dut: noiz egingo duzu hanka zuk?

ETXEJABEA: Burutik jota zaude ala?

FLYWHEEL: Baina ez dakizu besterik egiten galdetu baino? Ez dakizu beste jolasik? Ba nik bat erakutsiko dizut: irten zaitez kalera eta ikusiko duzu zelan ez zaitudan aurkitzen. Are gehiago: irten zaitez eta ikusiko duzu zelan ez naizen zure bila ere hasten.

ETXEJABEA: Esaiozu Mr. Flywheeli bi egun ematen dizkiodala pagatzeko (Joan egiten da).

FLYWHEEL: Bi egun? Ez da eskeintza txarra. Zer moduz maiatzaren lehena eta Abenduaren 25a hartuko banitu? (RAVELLI sartzen da ASTOLFIrekin).

RAVELLI: Jefe, begira nor ekarri dudan! (Telefono hotsa. ASTOLFIk hartzen du).

               Zuretzat zen, jefe. (Berriro telefono hotsa. ASTOLFIk hartzen du. Ez dago inor bestaldean. Berriro telefono hotsa. ASTOLFIk hizketaldi luzea egiten du bozinaz).

               Zuretzat zen berriro ere, jefe!

FLYWHEEL: Nondik atera duzu tramankulu hau?

RAVELLI: Ez da tramankulua, jefe! Astolfi da, nire anaia! Astolfi, esan agur jefeari, lana lortu dugu! (ASTOLFI beldurtuta joaten da) Lasai, oso lan erreza da! Eta soldata bikaina! Goseak zaude, ezta? Txokolate pastela jango zenuke? Bistek handi bat, espinakekin? (Joan egiten da berriro). Ongi da, ongi da, espinakarik gabe! Ba esan agur gure jefeari. (ASTOLFIk hanka FLYWHEELen eskuan jarri eta lo geratzen da).

FLYWHEEL: Bere ohizko portaera da hau?

RAVELLI: Ez, normalean etzanda egiten du lo. Insomnioa dauka, eta medikuak praktikak egiteko agindu dio. (Telefono hotsa. FLYWHEELek azkar hartzen du).

FLYWHEEL: Bai, esan? Rufus Tecumseh... (ASTOLFIk bere gabardinatik despertadorea atera eta mailuz isilarazten du).

RAVELLI: Kontratatuko duzu, jefe? Hemen bertan sartuko dugu (Bere kontratoa atereaz).

FLYWHEEL: Ravelli, irakurri al duzu klausula sanitarioa? Letra txikia.

RAVELLI: Ez jefe, txikiegia da niretzat. Zer dio bada?

FLYWHEEL: Langileak osasun onean egon beharko du. Txekeo bat egin beharko diot.

RAVELLI: Eta zuk badakizu zerbait medikuntzaz?

FLYWHEEL: Idearik ere ez. Eta zuk?

RAVELLI: Bai, medikuntzaz oso txiste ona dakit. Ja, ja, ja... Baina orain ez naiz gogoratzen...

FLYWHEEL: Bitako bat, edo hau hilik dago edo nire erlojua gelditu egin da.

RAVELLI: Ez da izango! (Erlojuari begira).

FLYWHEEL: Egiaztatu egin beharko dut. (Termometroa hartu eta besapean ipintzen dio ASTOLFIri. Honek barre egiten du). Azkenean berpiztu zara, eh? Ireki ahoa. (ASTOLFIk ahoa ireki eta termometroa jaten du) Eh! Ez jan hori, bost dolar balio du! Esan «A». (...) Ozenago! (Korrika joaten da).

RAVELLI: Eh, jefe! Nora zoaz?

FLYWHEEL: Okulistarengana, ez dut ezer ere entzuten!

RAVELLI: Ez, jefe! Bera da.

FLYWHEEL: Eskerrak! (Mailua eskuan duela).

RAVELLI: Zer egin behar duzu horrekin?

FLYWHEEL: Lasai, belauna baino ez diot puskatuko.

RAVELLI: Ah! Min egin behar zeniola pentsatu dut. (Joku eskenikoa egingo dute mailuarekin. FLYWEHELLek belaunean jotzen duen guztietan, ASTOLFIk buruan emango dio. FLYWHEELek RAVELLI dela uste du. Odontologoaren ispilua jartzen du buruan azkenean FLYWEHELLek). Larri dago, jefe?

FLYWHEEL: Oso kasu bitxia da! Aspaldi holakorik ikusi gabe! Azkena formol-frasko batean ikusi nuen. Apendizea... zirkulazio bikoitza... eta adimenez % 1a. Honelakoei «Idioticus cronicus» esaten zaie. Laburbilduz, inoiz agertu zaidan astakirten kasurik nabarmenena da.

RAVELLI: Eh, jefe! Ispilua aldrebes jarri duzu eta zeure buruari ari zinen begira!

FLYWHEEL: Ah! Horregatik egiten zitzaidan horren ezagun! Ba nengoen ba ni. (Kantuan) Ba nengoen ba ni. Astolfi, Ravelli, joan zaitezte lanera berehala!

RAVELLI: (Kalean) Abokatua! Abokatua! Nork nahi du abokatu bat? Abokaturen bai nahi duzu, andrea? Prezio onean daukat. Tira! Galdetzeagatik ez dugu kobratzen! Eh, jauna! Ez duzu abokatu freskorik edo nahi? Beharbada abokatu kilo bat? Gaur abokatu fresko freskoa daukat. (Bikote bati) Eh, zergatik ez zarete dibortziatzen? Ez duzue ondo eramateko itxurarik... Bah, Astolfi, maitemindurik daude! Horrela ez dago zereginik! (Beste bati) Astolfi, zirikatu hau! Enbarazu egiten dizu, eh? Demandatu egin nahi duzu? Abokatu bat daukat zuretzat. Ez? (ETXEJABEari) Zuk ez duzu abokaturik nahi izango, noski...

ETXEJABEA: Eta ez dakizue bulego batetan bizitzea legez kontrakoa dela?

RAVELLI: Bah! Guri bost axola! Bertan bazkaldu eta dena egiten du. Auzokoak kexatzen dira, baina etxejabeak ez digu ezer esaten. Koldar hutsa da.

ETXEJABEA: Koldar hutsa, eh?

RAVELLI: Bai! Hemen gaude. Ez dakit zu hartzeko astirik izango duen. Oso gizon okupatua da. Jefe, bezero bat ekarri dugu!

FLYWHEEL: Bai? Erakuts egidazu. Hobe oraindik!: sar dadila eta nik erakutsiko diot. (Kanpora irten eta ETXEJABEA dela ikusten duenean arrapaladan sartu eta mahai gaineko trasteak biltzen hasten da. ETXEJABEA sartzen da).

ETXEJABEA: Zeu zara Mr. Flywheel?

FLYWHEEL: Gauza berbera galdetu didazu lehenago. Kokoteraino nago!

ETXEJABEA: Ez dizut errepikatuko alokairuarena!

FLYWHEEL: Pozten naiz! Azkenean nire ikuspuntua hartu duzu. Hau adiskidantza eder baten hasiera izan daiteke. Ez zara konturatzen hemen sartu zinenetik zuregan baino ez dudala pentsatzen? Zuk espazio handia betetzen duzu nire bihotzean. Egia esan, zuk zeuk nahiko espazio handia betetzen duzu. Zergatik ez zara alboratzen eta zure tokian landare bat ipiniko dugu.

ETXEJABEA: Azkeneko aldiz, pagatuko didazu?

FLYWHEEL: Ongi da, etor zaitez ostegunean. Ni ez naiz inoiz ostegunetan agertzen. Etorri! Beti aurkituko duzu ongi etorria... felpudoan! (ETXEJABEA joan egiten da).

RAVELLI: Eh, jefe, eser zaitez gurekin. Gu aspalditxo hasi gara. Nahi baduzu hitz pare bat esan...

FLYWHEEL: Bai, esango ditut, baina lehenago bildu ezazue mahaia. Hiri honetan 8 milioi biztanle bizi dira, eta 8 milioi horietatik 2 milioi pasatzen dira bulegoaren aurretik, eta 2 milioi horietatik zuek etxejabea aukeratu duzue hona ekartzeko, badaukazue zuen alde esateko ezer?

RAVELLI: Bai, soldata igoera nahi dugula.

FLYWHEEL: Soldata igoera? Errenta pagatzeko aina ez daukat eta. Badaukazue sosik edo poltsikoan?

RAVELLI: Dirurik ez, jefe, baina dado hauekin lortu dezaket. (ASTOLFIk fotografia bat ateratzen du) Nor da hori?

               Nor da hori, Astolfi? (ASTOLFIk keinuka adierazten dio) Mahatsa zapaldu?... Ez... Bibolinak egiten ditu... Ez, bibolina jotzen du... ez... musika... Musika... Mahatsa zapaldu, musika... ah! dantzaria da... dantzari txarra.... baina kurbak daude... kurbak... ez, oso polita da... aspalditik ez duzu ikusi... Mea culpa... ah, maitemindurik dago, jefe!