Poesia kaiera
Poesia kaiera
Gabriel Ferrater
itzulpena: Aritz Galarraga
2015, poesia
64 orrialde
978-84-92468-68-3
Gabriel Ferrater
1922-1972
 
 

 

Lehen alegia

 

Antonia andreak, hauskorra baina hain

larderiatsua eta arrazoiz betea,

ez zuen sekula taxirik hartzen, esana

ziotelako taxietan berariaz gaitzesten zituen

gauzak egiten zirela:

lotsarik ezaren tresna ziren.

Larrimina ere bazuen: zalantzati

sentitzen zen zerua irabazi nahi horretan,

dena abiarazi zuten Adam eta Evaren ondoan

jartzeko arriskua baitzegoen.

Andreu jauna, semea, aski aberatsa zen,

eguerdiko deabru kementsuak

bere egiteko beste.

Erasoa, bat-batekoa. Hegal urduriak

bi segundoz astindu ziren, eta Andreu jaunak,

etsita erabat, dibortzioa nahi izan zuen.

Familia aberats eta konplexuak

badakigu nola harilkatzen diren. Dibortzio batek

eskatzen du denbora. Alde zuela iritzita,

uda bat irabaztera joan zen matxinoa

Portugalera, makina-idazle

gozo eta segur aski ezein deabruk hartu

gabeko batekin, nahiz

Andreu jaunaren deabruak gutiziatua. Bukatu zen

uda, eta jada neguko egun batean

Andreu jaunak ama eraman

behar izan zuen abokatuarenera:

hatz gehiegi Andreu jaunak desegin asmo zuen

korapilo hura ukikatzeko.

Autoan gidari, orduan zuzen,

amaren etxera iritsi zen,

ezin zuen eragozpenik aurreikusi.

(Dena normal, ondo zedarritutako mundu batean:

ados, baina, ziri liriko eta pertsonalerako

zirrikituak beti irekitzen dira.)

     Zuhurtzia, edo urteen jakinduria? Antonia andreak

galdetu zuen ea eskaintzen zitzaion autoa

udako bidaldian erabilitakoa zen.

Hala zen, eta Andreu jaunak (orain esan dezakegu

ez zuela sekula dibortzioa lortu)

buelta erdi eman, eta autoa aldatu zuen.

Ez zuen obeditu umiltasunagatik,

ez beste sentimenduren bategatik; lekuz kanpo

emango zuen: soilik zuzen

eta bihotz uzkurreko, amaren sugar

iraindua erretzen zen bitartean.

Ez hausnarkor ez borrokalari, bazuen

aski zintzotasun bi gorputz haiek

bateraezinak zirela onartzen jakiteko:

batak, agian harena maite izan zuen,

duela urte asko; bestea, hark maite zuen.

Bata maitasun ahaztua, besterik ez, eta bestea

ez beti gogoratua. Ez sobera bizi biak.

Beti bezala, deabrua zen engainatua.

     Deabruetako bat, bederen. Beste batzuk ere

sartu zirelako jokoan, ezin diot utzi

beldur izateari, infernuak deabru asko

ezkutatzen dituela ezin dut ahaztu, eta erabat

burura eramandako kausa onen urmael

lasaienaren uretan, bere burua ikusi nahi duela

zirrara setati eta garaileko

limoi algara ero batek.

 

Faula primera

Dama Antònia, fràgil però tan / imperiosa i carregada de raó, / mai no prenia un taxi, car s’havia / deixat dir que en els taxis es fan coses / de les que ella improvava expressament: / eren uns instruments de l’indecòrum. / Tenia també angoixes: se sentia / incerta si volia guanyar el cel / i córrer el risc que la posessin prop / d’Adam i d’Eva, els originadors. / El senyor Andreu, fill seu, era prou ric / perquè se’n fes presa d’elecció / un enèrgic dimoni de migdia. / L’atac, sobtat. Les ales nervioses / van batre dos segons, i el senyor Andreu, / del tot retut, va desitjar el divorci. / Les famílies riques i complexes / ja se sap com s’imbriquen. Un divorci / vol temps. Jutjant que el temps era un seu guany, / el rebel se’n va anar a guanyar un estiu / a Portugal, amb una mecanògrafa / dolça i segurament no posseïda / per cap dimoni, però cobejada / pel dimoni del senyor Andreu. L’estiu / es va acabar, i un dia ja d’hivern / el senyor Andreu havia de portar / la seva mare a veure un advocat: / eren molts dits a toquejar aquell nus / que el senyor Andreu provava de desfer. / Conduint ell mateix, a l’hora en punt, / va arribar a casa de la seva mare, / i no prevenia on fóra l’entrebanc. / (Tot normal, en un món ben cimentat: / cert, però, que d’escletxes per al cuny / líric i personal, se n’obren sempre.) // Cautela, o saber previ? Dama Antònia / va preguntar si el cotxe que li obrien / no era el del periple de l’estiu. / Ho era, i el senyor Andreu (que ja es pot dir / que mai no havia d’obtenir el divorci) / se’n va tornar, i va canviar de cotxe. / No per humilitat va obtemperar / ni per cap altre sentiment, que hauria / semblat fora de lloc: només correcte / i de cor reticent, mentre cremava / la injuriada flama de la mare. / No reflexiu ni combatiu, tenia / prou equanimitat per saber admetre / que es fossin repel·lents aquells dos cossos: / l’un, que potser havia estimat el seu, / feia molts anys; l’altre, el que ell estimava. / Un amor oblidat, res més, i l’altre / no sempre recordat. Poc vius tots dos. / Com sempre, l’enganyat era el dimoni. // Un dels dimonis, en tot cas. Que d’altres / entraven en el joc, no sé deixar / de témer-ho, ni oblidar que de dimonis / l’infern n’amaga molts, i que en les aigües / del més tranquil estany de bones causes / dutes a bona fi, s’hi vol mirar / una rialla folla de llimones / d’emoció entestada i triomfant.