—104—

NEMESIO ETXANIZi

Azkoitira

Paris, 1953-IV-29

        Adiskide:

        Zure arkume guria jaso nizun. Mila esker. Nik ere inguru orietako guriena opa dizut pazko-argiak izio dirauen bitartean bederik. Ereti auxe ez dut galdu nai izan Hamlet liburua zuri igortzeko Azkoitiko neska panpoxa baten bitartez. Onela ez da biderdian galduko, beste paperak bezala. Beaz esker onenak zorko dizkiotzu gure etxeko-andre Aranbarritar Prudeni. Aren etxian nago ostatuz sei ilabetez geroz. Nun eta Parisen ere azkoitiarrak. Nere erritarrak ibiltariak omen, zuek ere ez zerate makalak. Onela euskeraz jarduteko mugona noiz nai izaten dizut, eta ainbeste kaskoin tartetuko ez balitzaizkigu, are euskera geiago ere egingo genuke. Bainan zerua ere kaskoinez ernari dagoela nik uste. Orregatik ez dut bat ere arako gogorik...

        Gure irratsaioak?... Aspaldi ontan ni ixilik egon naiz, bainan berriz ere asi naiz zenbait lantxo idazten. Igorri dizkiet bi edo iru, barreia ditzaten. Zureak ere pozik artuko genituke, beaz bial izkidazu zure eztenkadak beti ere onurakorrak izango baitira gure aberetxoak pizkortzeko. Irratontzi indartsuagoa bear genukela? Bai noski. Bainan irratsaioak, errien artean egiune bitartez antolatuta daude, eta bakoitzak ezin lezake inola ere nai luken neurriko irratontzirik ezar. Gainera guk, ainbat gutxiago. Pozik tramankulotxo orrekin zerbait irra dezakegunean. Eta luzaro iraungo al du. Zure asmoak ezin ditezke egi biurtu, gere etxearen jabe izango geranean baizik. Irrati kontu ontan, alare, berriak eman bearrean naukazu. Eranegun BBCren idazki bat artu nuen, eta ene laguntasuna eskatzen didate ango euskal irratsaiotarako. Gaia, amaseigarreneko euskal literatura. Ene lenbiziko jarduna antolatua daukat, eta Bernard Detchepareri buruz. Geroago beste gai batzu ere erabil al izango ditut, bainan beti ango zuzendarien ardurapean. Badakizu, ez da gurea etxe ura jabeen naitara jardun bear eta ez gure gurarien ariora. Laister ene abots eztia irrati orren bitartez entzungo duzu. Dizkoak bertan, Parisen, egiteko ustea edo erakusten diadate BBCkoak. Beti ere naiago ditut nere lanak neonek irakurri, gure artean euskal-irakurle gutxi diralako. Ziur nago nik irakurrita, askoz ere geiago eta obekiago ulertuko ditutela nere idazlanak. Proba ori eginik naukazu.

        Donostira aspaldi iritxi zan E.-G., igazko irugarren banakoa alegia. Arriturik nago oraindik zuk ez eskuratu izatea. Poliki dator, zure zenbait olerki ere antxen irakurri ditut. Indar berriak eman bear dizkiogu aldizkari orri. Oraintxe ari naiz zerbait sakon eta argi idazten. Bainan guk idaztea ez da aski, beste euskal idazleak idazten ez dutelarik. Zertan dira bada? Alperkeri goxoan geienak, eta besteak etimologiak txorrozten... Nazka ematen didate neri. Ainbeste gauza esateko ta idazteko euskeraz eta or daude kokotza leuntzen... Erri gaixoa gurea auleriz usteldua.

        Ene Maita-bidea agertzeko asmorik ez daukat oraindik. Bearrezko litzakela nik uste, euskal letren inguruan eskandalu pixkat erikitzeko. Bestela beti loak artu eta itoko gaitu. Egia esan, literatura gordin eta ausarditsu baten bear zanean arkitzen gara, bestela jai dago. Eliza ez da bere lotalditik esnatu euskeraz pekatu mortala ikusten duenean baizik. Aingeruen izkerak ez die ardura tipienik ere ematen. Miranden E.D.ko artikulua Dax-eko gotzaiak ere irakurri du, eta ez zaio atsegin izan. Bainan irakurri du. Beste eliz-gizon askorentzat ere tupustagarri izan. Dana dala irakurri dute. Ez daukat geio paperik. Agur bada. Parisetik igortzen dizugun maiatzeko lore ederrak berri geiago emango dizkitzu.

        Agur.