—1895 Bera—

Madalen Sarako martira

Piarres Ibarrart

Airea: Lurraren pean sar nindaite

                1

Ehun urthe du nahasmendutan

Zirela Frantses guziak,

Euskal herria ere jo zuen

Gaixtaginen erauntsiak:

Denbora hartan ziren elizak

Soldadotegi utziak,

Aphezak zauden Espainian

Fidel ez zituzten guziak

Urthe haren orhoitzapena

Badu Sarako herriak.

                2

Bere Larrondo-zaharrean

Bortz anai'arreba ziren,

Bat zen Piarres, bi Grazianak,

Mariana eta Magdalen.

Bortzak prestuak heiek etzuten

Ongia baizik egiten,

Guziz azkenak bihotz guzia

Jainkoarekin baitzuen,

Bere kofesio humilak

Beran egiten zituen.

                3

Eta goiz batez Madalen bera

Ilki zelarik Beratik,

Bihotza zuen alegera

Arima aberasturik.

Lizuriko erreka hura

Iragaiten zuelarik

Soldado batzu zaizko mintzatzen

Sasi ilhun batetarik:

"Nun hintzen, eta han zer eginik

Heldu haiz alde hartarik?

                4

Madalenek erran zioten

Garbiki bere egia,

Badakizue aphezik gabe

Dagola Euskal herria,

Ene bihotzak egun baitzuen

Kofesatzeko lehia,

Berako kaputxinoetarat

Goizik nintzen ethorria,

Ez ahal da gaizki hartua

Nik egin dutan ongia.

                5

Soldado batek erraiten dio:

"Zer nexkatxa, ez dakizu

Kofesioen aiphurik ere

Frantzian ez dela haizu?

Kasu emazu: buruzagi bat

Zuri begira dagozu,

Zer egin duzun hari aithortuz

Bizia gal dezakezu,

Zerbait mandatuz izan zarela

Gezur ttipi bat errozu".

                6

Aintzindaria bera ere zen

Han gazteaz urrikaltzen.

Erraiten dio: "Ez dakizuia

Bertze gisetan mintzatzen?"

Madalenek: "Ez, jauna, ez dut

Egia baizik erraiten,

Zer nahi gaitzen beldurrez ere

Ez dut gezur bat erranen."

                7

Preso hartuen juja lekua,

Donibanen zen egina,

Haren aldean gau eta egun,

Xutik zagon gilotina.

Hura odolez gorrituz baitzen

Gaixtaginen atsegina

Madalen ere laster izan zen

Jujatzerat galdegina,

Egun hura zen agorrilaren

Hogoi' ta zazpigarrena.

                8

Otso zaharren artean gan zen

Bildots amultsu gaztea,

Laidoztatua jo ere zuten,

Gaixo hobenik gabea:

Biba zezala nahi edo ez

Orduko nazionea,

Madalenek bethi goraki:

"Biba Erlijionea!"

Guduka hortan iragan zuten

Donibaneko bidea.

                9

Sarthu zen etxe dohakabean,

Aingerutto bat bezala,

Hari begira zauden jujeak,

Eta Pinet jenerala,

Aithortu zuen bezain sarri

Kofesatzen izan zela,

Oihu handi bat entzun izan zen:

Bizia khen zezotela!

Ikhusliarrez inguratua

Ereman zuten hiltzera.

                10

Han entzun zuten kantuz Madalen

Gilotinarat zohana,

Kantatuz: "Agur Erregina,

Urrikalmenduen ama.

Zerurat beha akhabatzean

Kantu horren hitz azkena,

Jautsi zitzaion tresna lazgarri

Lephoa mozten zuena,

Han zen berexi arima saindua

Sarako Martirarena!

                11

Gure arbaso Euskaldun hetaz

Ez egon orhoitu gabe,

Bethi fedean hazkar egonik

Zeruko lorian daude.

Izan gaitezen hek bezalako

Odol beretik baikare.

Etsai gezurti enganakorrak

Uzten baitugu debalde,

Zerurat gare airatuko

Nola Madalen Larralde.